Het is moeilijk om de kracht en schoonheid van een paard te negeren wanneer het op volle snelheid loopt of over een enorme hindernis springt.
Dit zeer geliefde en zachtaardige dier is een spectaculaire atleet, die in staat is wereldrecordsnelheden van bijna 44 mijl per uur te halen en zwaartekrachttartende sprongen van wel 2,47 meter hoog te maken.
Ze hebben ook een indrukwekkend uithoudingsvermogen – sommige rassen, zoals Arabieren, zijn in staat om tot 100 mijl af te leggen in een enkele dag tijdens uithoudingswedstrijden.
Dit zijn verbazingwekkende prestaties, die nog verbazingwekkender zijn als je bedenkt dat ze tussen de 400-800 kg wegen.
Vergeleken met andere zoogdieren van vergelijkbare grootte, hebben paarden een superieur vermogen om zuurstof te gebruiken – hun aërobe capaciteit is ongeveer twee en een half maal die van runderen, en dit is een groot deel van wat paarden hun atletische voorsprong geeft.
Dit wordt toegeschreven aan vele aspecten van hun biologie, waaronder hun grote longen en een aanzienlijk hoger aantal rode bloedcellen om het zuurstoftransport door het lichaam te maximaliseren.
Studies hebben ook een verband aangetoond tussen hun hartgrootte en hun prestaties in races met sprongen – een van ’s werelds beroemdste en succesvolste renpaarden, Secretariat, zou een hart hebben dat maar liefst tien kilogram weegt.
Hoge snelheid en behendigheid
Paarden werden een soort die zich evolutionair onderscheidde van de “vroege waterdieren” – die in bossen leefden en fruit en gebladerte aten – ongeveer vier miljoen jaar geleden, toen zij naar de open vlaktes van Noord-Amerika trokken, waar overvloedig gras te eten was. Ze werden specialisten op het gebied van grazen, maar met deze verandering kwamen ook snel bewegende roofdieren en nergens om zich te verbergen. Daarom ontwikkelden ze zulke ongelooflijke aanpassingen voor snelheid en behendigheid.
De mens begon dit natuurlijk vermogen rond 3500 v. Chr. in Oekraïne te gebruiken – en er kan geen twijfel over bestaan dat selectief fokken het atletisch vermogen van paarden verder heeft beïnvloed. We hebben gedomesticeerde paarden groter en lichter gemaakt met genetische aanpassingen voor snelheid in vergelijking met hun wilde voorouders.
Bijvoorbeeld, de volbloed renpaarden van vandaag zijn gefokt om een hoge prevalentie te hebben van een “snelheidsgen” bekend als myostatine, dat direct in verband is gebracht met hun indrukwekkende vermogen om te sprinten. Het gen bevordert de spiergroei, wat verklaart waarom renpaarden op korte afstanden er vaak gespierder uitzien dan paarden die over langere afstanden racen.
En natuurlijk zijn paarden niet alleen oppermachtige racers. Ze zijn ook in staat om over hindernissen tot tweemaal hun eigen hoogte te springen.
Om hen te helpen deze springprestaties te leveren, herbergen hun vier ledematen elk een netwerk van pezen en ligamenten die samen als een veer werken. Eén bepaalde pees in de ledematen van paarden, die bekend staat om zijn sleutelrol in hun atletische inspanningen, heeft een uitzonderlijke elasticiteit en sterkte. Daardoor is hij bestand tegen extreme krachten, zoals die welke optreden tijdens een galop op hoge snelheid en het opstijgen voor hoge hindernissen – en hij fungeert ook als een krachtige terugslag bij de landing van die grote hoogten.
Talrijke biologische aanpassingen hebben geleid tot het superieure atletische vermogen van renpaarden.
Lukas Godja/shutterstock
Net als menselijke atleten kunnen paarden blootgesteld worden aan blessures tijdens de paardensport – dus de vraag of het ethisch is om ze erbij te betrekken blijft bestaan. Gelukkig is het onderzoek op dit gebied de afgelopen tien jaar enorm uitgebreid, met studies in een verscheidenheid van paardensporten, waaronder springen en racen, die werken aan manieren om het risico op letsel (en zelfs erger) voor de paarden te verminderen, zoals nieuwe trainingsstrategieën en het gebruik van veiliger parcours of springoppervlakken.
In de geest van het paard
Paarden zijn wezens met gevoel, met psychologische en gedragsmatige behoeften.
Zij willen zich vrij kunnen bewegen en met andere paarden kunnen omgaan als onderdeel van een complexe sociale groep, en zij willen vrijwel voortdurend toegang hebben tot gras of hooi om te eten.
Lees meer:
Waarom het zo moeilijk is om de mysterieuze oorsprong van huispaarden te ontrafelen
Het zijn ook zeer gevoelige dieren, die in staat zijn onze emotionele reacties te interpreteren en over een persoon te leren door te kijken hoe die met een ander paard omgaat. Deze emotionele vaardigheden van paarden kunnen een deel zijn van de manier waarop we samen in staat zijn om sportieve grootsheid te bereiken – maar het benadrukt ook de noodzaak om te zorgen voor hun psychologisch welzijn.
Paarden kunnen een hechte band vormen met mensen.
Ruslan 1980/shutterstock
Wedstrijden kunnen invloed hebben op het stressniveau van het paard. Ze kunnen er opgewonden of angstig van worden, afhankelijk van hun temperament – maar als ze op een humane manier worden getraind, en zorgvuldig worden aangepast aan hun werklast en de competitieve omgeving, dan kan hun werkleven verrijkend voor hen zijn.
Het is natuurlijk onwaarschijnlijk dat de paarden zelf enig idee hebben van concurreren of winnen. Dat vereist zelfbewustzijn en ego – twee dingen die bij mensen zeer goed op elkaar zijn afgestemd, maar die waarschijnlijk niet aanwezig zijn bij paarden, omdat hun hersenen niet geëvolueerd zijn om de hogere functies te ontwikkelen die dit bewustzijn tot stand brengen.
Renpaarden rennen snel omdat ze door de evolutie zijn klaargestoomd om te rennen als alle anderen rennen; elke voorouder die die automatische vluchtreactie niet vertoonde, hield het niet lang uit op de open grasvlakten. En springpaarden zweven over enorme hekken omdat ze getraind zijn om dat te doen. Maar zolang de training humaan was, hebben ze misschien wel geleerd om het lonend te vinden.
In werkelijkheid zullen we nooit zeker weten waarom paarden zo nauw met mensen willen samenwerken. Er is niets natuurlijks aan om ons op hun rug te dragen en de wereld rond te reizen van wedstrijd naar wedstrijd – en toch doen ze het. Wat wel duidelijk is, is dat ze een opmerkelijk meewerkende en zachtaardige soort zijn, dus we zijn het aan hen verplicht om ervoor te zorgen dat de toekomst van de paardensport ethisch en duurzaam is.
Dr. Heather Cameron-Whytock heeft gewerkt aan projecten die gefinancierd zijn door de Fédération Equestre Internationale en aan projecten waarbij de studiegegevens verstrekt zijn door de Fédération Equestre Internationale of British Eventing.
Carrie Ijichi heeft financiering ontvangen van The Horse Trust.