Bijna 80 jaar geleden legde Florence Bell in stilte de basis voor een van de grootste mijlpalen in de wetenschap van de 20e eeuw: de ontdekking van de structuur van DNA. Maar toen ze op 23 november 2000 overleed, werd haar beroep op haar overlijdensakte geregistreerd als “huisvrouw”.
Tientallen jaren later staan vrouwelijke onderzoekers nog steeds buitenspel. Onderzoek heeft aangetoond dat diepgewortelde systemische problemen vrouwen verhinderen om vooruit te komen of hen uit de wetenschap duwen. Maar dit is niet onvermijdelijk – er zijn veranderingen die universiteiten kunnen doorvoeren om het speelveld gelijk te maken.
Hoewel de promotiecriteria per universiteit verschillen, wordt geloofwaardigheid in de academische wereld voornamelijk bepaald door het aantal publicaties dat een onderzoeker heeft geschreven. Dit betekent dat academici onder druk staan om zoveel mogelijk te publiceren, zelfs als de kwaliteit daaronder lijdt.
Vrouwen in de academische wereld werken vaker parttime, hebben een baan als docent en doen extra administratieve taken. Dit betekent dat vrouwelijke onderzoekers vaak minder tijd hebben om zich op hun onderzoek te richten, om ontdekkingen te doen en daarover te publiceren. Toch zijn het onderzoekspublicaties, subsidies en citaties die worden gebruikt bij promoties en salarisonderhandelingen.
De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen blijkt uit de hogere publicatiecijfers van mannen en de dominante vertegenwoordiging van mannen in redacties van wetenschappelijke tijdschriften.
Waarom het probleem niet verdwijnt
De cyclus van genderongelijkheid in de academische wereld is complex. Grotere beurzen gaan vaak naar grotere universiteiten, waar onderzoekers prioriteit kunnen geven aan schrijven en onderzoek. En waar, historisch gezien, de ontvangers van prestigieuze posities en belangrijke beurzen mannen zijn.
In sommige vakgebieden, zoals bèta/techniek, verlaten vrouwen de arbeidsmarkt twee keer zo snel als mannen, vaak als gevolg van de vooroordelen, pesterijen en ongelijkheden die ze tegenkomen. Een vrouw die ik interviewde voor een onderzoek over dit onderwerp, onthulde dat haar zwangerschap negatief werd bekeken door haar senior collega’s, wat ertoe leidde dat haar functie werd vervangen zonder zwangerschapsverlof. Ze zei dat ze het gevoel had dat ze moest kiezen tussen haar carrière en het krijgen van een baby.
Het academische systeem maakt carrière maken nog steeds moeilijker voor veel vrouwelijke wetenschappers.
Grondbeeld/Shutterstock
De gendervooroordelen zijn nog duidelijker voor vrouwen uit gemarginaliseerde
achtergrond. Hieronder vallen vrouwen uit de arbeidersklasse, vrouwen met een handicap, vrouwen uit etnische minderheidsgroepen in het land waar ze werken en vrouwen voor wie Engels niet hun eerste taal is.
In een enquête onder 908 onderzoekers op het gebied van milieuwetenschappen zeiden niet-moedertaalsprekers van het Engels, vooral degenen die aan het begin van hun carrière stonden, dat ze meer tijd besteedden aan het lezen en schrijven van papers, het voorbereiden van presentaties in het Engels en het verspreiden van onderzoek in meerdere talen.
In ons boek Inspirational Women in Academia onderzochten Loleta Fahad (hoofd loopbaanontwikkeling aan het University College London) en ik hoe vrouwen met een gemarginaliseerde achtergrond de dupe worden van dubbele nadelen, die vaak worden verergerd door goedbedoelde maar slecht uitgevoerde oplossingen die door het universitaire systeem worden geïmplementeerd.
We ontdekten dat hoogpresterende vrouwen uit ondervertegenwoordigde milieus vaak
mentorschap en representatieve rollen krijgen toegewezen. Universiteiten voorzien meestal geen extra tijd voor deze mentorrollen. Er wordt verwacht dat deze goed presterende vrouwen “iets terugdoen” voor de gemeenschap waar ze vandaan komen. Een vrouw voelt zich verplicht om haar groep te vertegenwoordigen en andere vrouwen te mentoren, maar deze verantwoordelijkheid onttrekt tijd aan de taken die haar in de eerste plaats erkenning hebben gebracht.
Het gevolg is dat vrouwen met een gemarginaliseerde achtergrond een hogere burn-out hebben.
gemarginaliseerde achtergronden – een trend die gedocumenteerd is onder vrouwelijke medische professionals met gemarginaliseerde identiteiten.
Toch suggereert onderzoek dat de meest verrijkende mentorschappen plaatsvinden wanneer mensen worden begeleid door iemand met een andere achtergrond dan zij. Een vrouw die we interviewden voor ons boek, zei bijvoorbeeld dat haar carrière het meest gebaat was bij gesprekken met succesvolle mannelijke academici, niet met vrouwen die voor dezelfde uitdagingen stonden als zij.
Lees meer:
Het ontrafelen van de structuur van DNA: een baanbrekende prestatie waarvan de auteurs niet eerlijk werden gecrediteerd
Hoewel de harde onderzoeksomgeving een veerkracht heeft gekweekt die veel vrouwen in staat stelt aanzienlijke uitdagingen te overwinnen, brengt hun succes vaak persoonlijke en professionele offers met zich mee.
Ik behaalde succes aan het begin van mijn carrière deels door de extra uren die ik investeerde. Ik werkte twee keer zo hard, ook ’s nachts en in het weekend. Mijn verhaal, dat in Nature stond, kreeg veel aandacht omdat mijn verhaal over overwerken overeenkwam met de ervaringen van vele anderen.
De best presterende vrouwelijke academici in de psychologie melden dat ze meer dan 50 uur per week werken. Hun routines bestaan er meestal uit dat ze de dag vroeg beginnen, ’s avonds doorwerken en het weekend besteden aan schrijven. Vrouwen die willen slagen, moeten meestal meer moeite doen, vooral in sommige door mannen gedomineerde vakgebieden waar nog steeds een oude jongensclubcultuur heerst die het voor vrouwen moeilijker maakt om promotie te maken.
Vooral voor opkomende academici bestaat het verontrustende idee dat zij die onderzoek boven alles stellen, de geleerden zijn die slagen, mogelijk ten koste van hun gezondheid. Mensen met een gemarginaliseerde achtergrond lopen een nog groter risico op een burn-out.
Er is een weg vooruit
Universiteiten kunnen veranderingen doorvoeren om gelijkheid te bevorderen. Bijvoorbeeld door evenveel krediet en respect te geven voor lesgeven als voor publicaties. De tijd die wordt besteed aan mentorschap, bijdragen aan het publieke debat of werk met gemeenschappen moet ook worden beschouwd als gelijke maatstaven voor succes, promotie en respect voor academici. Zonder dergelijke systemische hervormingen dreigt de wetenschappelijke gemeenschap de diverse perspectieven die vrouwelijke wetenschappers inbrengen te verliezen.
Florence Bell was niet de enige vrouw die de basis legde voor ons begrip van DNA. In april 2023 werden historische documenten ontdekt waaruit blijkt dat de bijdragen van Rosalind Franklin belangrijker waren dan we ons realiseerden. Stel je eens voor welke andere ontdekkingen Franklin en Bell hadden kunnen doen als ze de juiste steun en erkenning hadden gekregen. Het achterhouden van vrouwelijke onderzoekers beperkt ons begrip van wetenschap.
Natalia Kucirkova ontvangt financiering van de Noorse Onderzoeksraad, ESRC en de Jacobsstichting. Ze is verbonden aan de Open Universiteit en de Universiteit van Stavanger. Ze leidt de universitaire spin-out WiKIT.