Als je ooit bent opgelicht, heb je je misschien voorgenomen om je nooit meer voor de gek te laten houden. Maar uit onderzoek blijkt dat niet iedereen zo reageert en dat sommige slachtoffers van fraude zelfs in ontkenning gaan.
Dit kan helpen verklaren waarom de oprichter van het rampzalige Fyre Festival 2017 (een frauduleus luxe muziekfestival), William “Billy” McFarland, vol vertrouwen plannen heeft aangekondigd voor een Fyre Festival II.
De hoofdorganisator, McFarland, werd beschuldigd van verschillende fraudedelicten, werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf en moest 26 miljoen US dollar (20 miljoen pond) inleveren.
Maar ongeveer een jaar na zijn vervroegde vrijlating uit de gevangenis, plaatste McFarland een video op Instagram over de lancering van een tweede poging tot Fyre Festival. Hij zei dat het een streefdatum heeft voor eind 2024, maar gaf geen informatie over wie er zou optreden.
Op dit moment is het onmogelijk om te zeggen of het nieuwe Fyre Festival net zo zal uitpakken als het eerste.
Ponzi’s nalatenschap
Het verhaal van de beruchte oplichter Charles Ponzi laat zien dat oplichters die gepakt worden het vaak opnieuw proberen. Toen Ponzi in 1903 in de VS aankwam, had hij US€2.50 op zak nadat hij veel van zijn spaargeld had verloren aan gokken.
Vier jaar later werd Ponzi veroordeeld tot drie jaar in een gevangenis in Quebec voor het vervalsen van een cheque en een paar jaar later werd hij nog eens twee jaar veroordeeld in een gevangenis in Atlanta voor het helpen bij het smokkelen van Italiaanse immigranten naar de VS.
Dit weerhield Ponzi er niet van om in 1920 zijn eigen bedrijf te beginnen en investeerders een rendement van 45% in 90 dagen aan te bieden, een tijd waarin banken 5% per jaar gaven. Omdat sommige beleggers op tijd betaald werden met de beloofde rente, sloten veel meer mensen zich aan bij het plan. Eind 1920 werd Ponzi echter veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.
Veel fraudeurs – de bekendste is waarschijnlijk Bernie Madoff – hebben dezelfde techniek gebruikt om miljoenen mensen op te lichten. Je vraagt je misschien af waarom mensen steeds weer dezelfde zwendel gebruiken. Het eenvoudige antwoord is dat zwendelpraktijken die buitengewone kansen beloven mensen aanspreken.
Ze zijn ook aantrekkelijk voor fraudeurs. Ponzi slaagde erin om miljoenen dollars te genereren in minder dan een jaar, net als McFarland. Een normale baan van negen tot vijf, zoals McFarland volgens zijn vrijlatingsvoorwaarden moet doen, zal hem waarschijnlijk niet een inkomen opleveren dat ook maar in de buurt komt van wat hij met Fyre Festival heeft verdiend.
Als je ze oplicht, zullen ze komen: opnieuw en opnieuw
Fraudeurs maken vaak meer verfijnde plannen als hun eerste plannen mislukken.
In feite groeit het gevoel dat oplichters steeds geraffineerder worden. Berichten in de media hebben onthuld dat oplichters AI-technologie beginnen te gebruiken, zoals ChatGTP, om mensen te misleiden en zelfs in staat zijn om iemands stem te imiteren om een ontvoering na te bootsen.
McFarland lijkt te hebben geleerd van zijn fouten, maar misschien niet op de manier waarop we hadden gehoopt. De promotie voor Fyre Festival II is zo vaag mogelijk, wat de kans verkleint dat deelnemers hem kunnen aanklagen. Het is moeilijk om te bewijzen dat iemand heeft gefaald in het leveren van een evenement dat, in de woorden van McFarland, “alles is waar ik naartoe heb gewerkt”.
De publiciteit die hij heeft gekregen door de Netflix documentaire over het mislukte Fyre Festival, uitnodigingen om te presenteren op internationale conferenties na zijn vrijlating uit de gevangenis dienen om McFarland een gevoel van geruststelling te geven dat mensen toch de kaartjes zullen kopen.
De mislukking van 2017 lijkt mensen niet te hebben afgeschrikt. De eerste 100 tickets werden te koop aangeboden voor US€499, terwijl toekomstige tickets tussen US€799 en $7.999 zullen kosten. Na het controleren van de website lijkt het erop dat de eerste 100 tickets zijn uitverkocht.
We kunnen McFarland’s acties en motivatie misschien begrijpen. Het is iets raadselachtiger waarom mensen kaartjes zouden kopen voor een festival waarvan de oprichter de gevangenis in is gegaan voor oplichting van tickethouders. Tenminste, totdat je onderzoek leest over slachtoffers van fraude.
Uit een onderzoek naar massamarketing online fraude blijkt dat een kwart van de slachtoffers van cybercriminaliteit meer dan twee keer is opgelicht.
Een rapport uit 2021 geeft aan dat sommige slachtoffers worden beschouwd als chronisch slachtoffer van fraude – ze worden keer op keer getroffen.
Het is niet mogelijk om zeker te weten waarom mensen zoveel geld hebben uitgegeven aan Fyre Festival II tickets. Maar het rapport uit 2021 ontdekte dat chronische slachtoffers van fraude soms terugkerende hoop hebben dat de volgende “kans” zal werken. Ze kunnen in ontkenning verkeren en weigeren toe te geven dat ze slachtoffer zijn geworden van fraude, gemotiveerd zijn door een hardnekkige behoefte (zoals status, gezelschap of het afbetalen van schulden), of moeite hebben om het verband te zien tussen hun gedrag en de gevolgen.
De onderzoekers ontdekten dat, hoewel deze factoren ook van toepassing kunnen zijn op eenmalige slachtoffers, chronische slachtoffers van fraude intensere emotionele schommelingen ervaren, omdat de tijdelijke gevoelens van voldoening worden vervangen door wanhoop zodra de zwendel wordt ontmaskerd. Deze verhoogde wanhoop maakt hen kwetsbaarder voor toekomstige zwendelpraktijken.
We kunnen er niet van uitgaan dat Fyre Festival II een oplichting is. De inzet is deze keer misschien nog wel hoger, omdat een tweede overtreding mogelijk kan leiden tot een langere gevangenisstraf voor McFarland.
Hoe dan ook, de wetshandhavers zullen hem nauwlettend in de gaten houden. Zal hij zichzelf kunnen verlossen of eindigen zoals Ponzi? We zullen het snel genoeg weten.
Yaniv Hanoch werkt niet voor, heeft geen adviesfuncties, bezit geen aandelen in en ontvangt geen financiering van bedrijven of organisaties die baat zouden hebben bij dit artikel, en heeft geen relevante banden bekendgemaakt buiten zijn academische aanstelling.
