Ga je nog steeds? New Africa/Shutterstock
Nieuw jaar, nieuwe voornemens. Het is weer die tijd. Uit een recent onderzoek blijkt dat bijna 58% van de Britse bevolking van plan is om in 2023 een nieuwjaarsresolutie te maken, wat neerkomt op ongeveer 30 miljoen volwassenen. Meer dan een kwart van deze voornemens zal gaan over meer geld verdienen, persoonlijke verbetering en afvallen.
Maar zal het lukken? Helaas voorspelt een onderzoek onder meer dan 800 miljoen mensen door de app Strava, die de lichaamsbeweging van mensen bijhoudt, dat de meeste van deze voornemens tegen 19 januari zullen worden opgegeven.
Een van de belangrijkste redenen waarom beloften voor eind januari mislukken, is omdat ze vaag zijn. Ze richten zich op onmeetbare kwaliteiten zoals gezonder en gelukkiger zijn (zonder te definiëren wat dat betekent) of meer geld verdienen (zonder met een bedrag of plan te komen).
Vage doelen geven ons onvoldoende richting. Als we niet precies weten waar we naartoe gaan, is het moeilijk te weten welke weg we moeten volgen. Het is onmogelijk te weten hoe ver we moeten gaan om onze bestemming te bereiken, welke hindernissen we moeten overwinnen en hoe we ons daarop moeten voorbereiden.
We stellen onszelf ook vaak onbereikbare doelen omdat we onszelf willen uitdagen. Er is een inherente paradox – die de “inspanningsparadox” wordt genoemd – in hoezeer onze hersenen houden van het idee van inspanning terwijl ze het in werkelijkheid ongemakkelijk vinden. We willen denken dat we ons meer voldaan zullen voelen als we onszelf uitdagen om een moeilijk doel te bereiken.
Een andere reden hiervoor is dat we een ontkoppeling ervaren van ons toekomstige zelf – we zijn bevooroordeeld naar het heden. Dat betekent dat we het moeilijk vinden om ons de moeilijkheden voor te stellen waarmee ons toekomstige zelf te maken krijgt als we proberen deze voornemens te verwezenlijken.
We denken aan het eindpunt dat we nu, in het heden, willen bereiken, maar niet aan het proces of de reis om daar te komen. Met zo’n beperkte focus is het gemakkelijk om dit eindpunt te visualiseren als dichterbij dan wat het is wanneer we ernaar toe beginnen te werken.
Het luie brein
Om door de wereld te navigeren vormen we mentale snelkoppelingen – het creëren van gewoonten. Wanneer deze cognitieve snelkoppelingen zijn ingebakken, vinden onze hersenen het gemakkelijker om te handelen zonder veel bewuste inspanning of controle. Hoe langer we deze gewoonten hebben, hoe dieper de cognitieve snelkoppelingen erachter zijn verankerd.
We grijpen bijvoorbeeld zonder nadenken naar de pot met koekjes als we ons ’s avonds voor de televisie parkeren – het wordt een routine. Of we drukken op de snooze-knop als ’s morgens de wekker gaat.
Onze hersenen zijn lui en willen de cognitieve belasting minimaliseren – wat betekent dat we herhalen wat we plezierig vinden in plaats van veel verschillende en nieuwe opties te overwegen, die meer of minder plezierig kunnen zijn. Het is gewoon gemakkelijker om deze binnenwegen te nemen die niet veel weerstand of ongemak bieden. Sommige mensen vertrouwen echter meer op gewoonten dan anderen en vinden het moeilijker om ze te doorbreken.
Om onze voornemens te verwezenlijken, moeten we echter vaak deze diepgewortelde gewoonten veranderen en de verantwoordelijke neurale paden veranderen. Maar omdat onze hersenen zich verzetten tegen dit ongemak, zijn we geneigd terug te keren naar een meer comfortabele plek. Dat is een reden waarom we onze voornemens opgeven. Een aspect hiervan staat bekend als de status quo bias. We blijven liever bij de status quo – onze bestaande denkpatronen – dan dat we volharden in het veranderen van deze gewoonten, wat tijd en moeite kost.
Hoe meer we ons richten op het doel in plaats van op de incrementele stappen die nodig zijn om dat doel te bereiken, hoe groter de kans dat we het moeilijk vinden om onze denkpatronen te veranderen en de gewoonten te creëren die nodig zijn om het doel te bereiken. Het wordt een vicieuze cirkel, want hoe meer we gestrest raken over iets, hoe groter de kans dat we terugvallen in een plaats van comfort, met onze cognitieve snelkoppelingen.
Wanneer we gewoontegedrag vertonen, worden gebieden aan de achterkant van de hersenen, die te maken hebben met automatisch gedrag, meestal ingeschakeld. Maar om actief onze neurale paden weg van dergelijke activering te veranderen, moeten we verschillende hersengebieden aanspreken – waaronder de prefrontale cortex, die betrokken is bij zeer complexe cognitieve taken.
Uit een studie met neuro-imaging bleek dat voor het veranderen van ons gedrag gecoördineerde kruisbestuiving tussen verschillende hersengebieden nodig is, waaronder snelle communicatie tussen twee specifieke zones binnen de prefrontale cortex en een andere nabijgelegen structuur, het frontale oogveld, een gebied dat betrokken is bij het controleren van oogbewegingen en visueel bewustzijn.
Dit is enorm cognitief belastend voor onze hersenen, en daarom proberen we het te vermijden.
Betere benaderingen
Gewoonten veranderen vereist dat je je bewust bent van de gedragspatronen die we in de loop der jaren hebben aangeleerd en dat je weet hoe moeilijk het is om ze te veranderen. En dat is onmogelijk als je verblind bent door visioenen van de nieuwe, perfecte jij. Maar om erin te slagen jezelf te veranderen, moet je de echte jij kennen.
Accepteer jezelf.
Fractal Pictures/Shutterstock
Het is ook nuttig om duidelijke, haalbare doelen te stellen – zoals een extra uur per week besteden aan je favoriete hobby of koekjes alleen ’s avonds verbieden en ze misschien vervangen door een lekkere kruidenthee.
Bovendien moeten we het proces van het bereiken van onze doelen waarderen en vieren. Velen van ons zijn eerder geneigd zich te concentreren op de negatieve aspecten van de ervaring, wat leidt tot stress en angst. Maar slechte emoties vragen meer aandacht – dit heet negativiteitsbias. En hoe meer we ons richten op de negatieve dingen in ons leven, en de negatieve aspecten over onszelf, hoe groter de kans dat we ons down voelen en de positieve dingen missen.
Hoe meer we ons richten op de positieve aspecten van onszelf, hoe groter de kans dat we onze denkwijze kunnen veranderen.
Dus als je wilt veranderen, accepteer jezelf dan zoals je bent – en begrijp waarom. Maar als je dat doet, zul je misschien merken dat je liever vasthoudt aan het motto “nieuw jaar, zelfde oude ik”. Daar is niets mis mee.
Pragya Agarwal werkt niet voor, geeft geen advies, heeft geen aandelen in of ontvangt geen financiering van een bedrijf of organisatie die baat zou hebben bij dit artikel, en heeft geen relevante banden bekendgemaakt buiten haar academische aanstelling.