Prostock-studio/Shutterstock
Toen de koningin overleed, werden sommigen getroffen door gevoelens die zo sterk waren dat ze het omschreven als het verlies van een familielid. Voor velen was het een kans om na te denken over de verliezen in hun eigen leven. De publieke massale rouw heeft ons allen herinnerd aan de ontwrichtende en desoriënterende invloed van rouw.
Uit onderzoek blijkt dat rouw een uniek soort verlies is dat een leegte in ons leven achterlaat. In veel gevallen kan het ook een nieuw begin inluiden, inclusief een andere, maar duurzame relatie met de persoon die we verloren hebben. In veel opzichten zijn we nooit meer dezelfde nadat we door verdriet zijn geraakt.
Uit een recent onderzoek dat wij uitvoerden, gebaseerd op 80 diepte-interviews, bleek dat het verlies van iemand met wie wij diep verweven waren, gelijkstaat met het verlies van een deel van onszelf en een verandering van identiteit afdwingt.
We onderzochten ook de kracht van rouw in een andere op interviews gebaseerde studie. De resultaten toonden aan dat verdriet ons leven kan veranderen, ongeacht onze leeftijd. Het wordt er niet makkelijker op om mensen te verliezen naarmate we het levenseinde naderen en het roept nog steeds het soort existentiële crises op waardoor mensen zich afvragen wat hun zin en doel is.
Filosoof Thomas Attig stelt dat verdriet zo krachtig kan zijn dat we “de wereld opnieuw moeten leren kennen”. De impact van verdriet stelt de betekenis van ons leven en ons gevoel van wie we zijn op de proef.
De juiste woorden
Mensen grijpen vaak naar metaforen om hun ervaring van verdriet uit te leggen. Ze zeggen dingen als “Verdriet is als extreem heimwee hebben, wetende dat je thuis niet meer bestaat,” of “Verdriet is een mist die de wereld verbergt en elk geluid ver weg doet lijken.”
Deze analogieën wijzen op een ervaring die mensen losmaakt van de wereld zoals ze die ooit kenden, en die ze verbrijzelt. Onderzoek heeft uitgewezen hoe belangrijk het is om naar deze emblemen te luisteren bij het ondersteunen van een rouwende en ze op een constructieve manier om te zetten.
Niet lang geleden verloren we beiden geliefden. Chao verloor zijn grootmoeder in de zomer, Sam verloor zijn vader in de lente. Hij werd ook geconfronteerd met het einde van een langdurige relatie in de zomer, wat ook kan worden omschreven als een rouwervaring zoals geschetst door psychologe Ginette Paris in haar werk over liefdesverdriet, rouw en verlies).
Door zijn grootmoeder verloor Chao een veilige haven, waar hij zich altijd geliefd, gesteund en begrepen voelde.
Terwijl Sam zich door zijn verdriet heen worstelde, vroeg een vriendin hem of hij wist hoe een rups in een vlinder verandert. Eenmaal in een cocon, vertelde ze hem, verteert hij zichzelf en breekt af in een soort soep. In de “soep” overleven gespecialiseerde cellen, imaginale schijven genaamd, die hun weg vinden naar de juiste plaatsen en uiteindelijk vleugels en andere kernstructuren vormen. Uit de soep ontstaat de vlinder.
“Op dit moment ben jij de soep,” vertelde Sam’s vriend hem. Volgens Ginette Paris breekt verdriet ons ook af en dwingt het ons tot een “evolutionaire sprong”.
Een verlies kan ons in verschillende vormen gieten.
Baolin/Shutterstock
De dood is niet het einde van onze relatie met de persoon die we verloren, en is vaak het begin van ons verdriet, maar hoe lang duurt verdriet? Het antwoord verschilt aanzienlijk van persoon tot persoon. Het feit dat psychologische onderzoekers termen gebruiken als “gecompliceerde rouw”, bewijst genoeg dat voor sommige mensen acute rouw vaste voet aan de grond krijgt en langdurig chronisch slopend kan zijn.
Een daarmee samenhangende kwestie is de “voortdurende band” die we met onze overleden dierbaren aangaan en in ons dagelijks leven verankeren. Voor Chao bijvoorbeeld maken de frequente herinneringen aan dierbare momenten met zijn grootmoeder – door familiegesprekken, tijdens het tv-kijken of wanneer hij een oudere persoon op straat ziet – duidelijk dat we onze langdurige relaties met dierbaren niet achterlaten.
In sommige omstandigheden kunnen we ruimtes creëren waarin ze deel blijven uitmaken van ons leven. Toen Sam’s vader stierf, voelde hij zich genoodzaakt een ster naar hem te vernoemen, zodat hij symbolisch altijd “daarboven in de nachtelijke hemel” zou staan. Studies tonen aan dat de relatie tussen blijvende banden en rouw complex is.
Verdriet transformeert
Omdat het ons dwingt ons aan te passen en te veranderen. Zoals C.S. Lewis schrijft over zijn dagelijkse strijd na het verlies van zijn vrouw, heeft verdriet ook een transformerende dimensie. Ons toekomstige zelf wordt geïnspireerd en voortgestuwd door ons verlies en verdriet.
In haar boek “The Cue for Passion” schetst professor Gail Holst-Warhaft een dynamisch beeld van het rouwproces bij verschillende groepen nabestaanden. Daartoe behoren moeders van “verdwenen” kinderen in Argentijnse burgerlijke onlusten, Amerikaanse families van slachtoffers van de oorlog in Vietnam, en homoseksuele mensen die hun partner verloren aan AIDS.
Voelbaar in deze ervaringen is niet alleen de toepassing van traditionele rituelen om verdriet te verwerken, maar ook de transformatie van verdriet in politieke hervorming.
De dood van de koningin heeft ons een unieke gelegenheid geboden om na te denken over rouw. Voor sommigen kan de pijn van het verlies van een geliefde langere tijd levendig of acuut blijven. Voor anderen kan het gevoel van verbondenheid met een geliefde zo verweven zijn in hun dagelijks leven dat zij rouwen op hetzelfde moment dat zij zich bezighouden met hun geliefde en deze zelfs aan hun zijde voelen.
Ondanks hoe verschillend we rouwen en hoe uniek verdriet ons allemaal kan treffen, is de kern van ons verdriet een verlangen om lief te hebben, te herinneren en uiteindelijk, zoals auteur Nora McInerny zei in haar Ted Talk, “ermee verder te gaan”.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en hebben buiten hun academische aanstelling geen relevante banden bekendgemaakt.