Hoe signalen van je lichaam je angstig kunnen maken

Hoe signalen van je lichaam je angstig kunnen maken

Een verhoogde hartslag kan ervoor zorgen dat je onnodig in paniek raakt. fizkes/Shutterstock

Waar komen emoties vandaan? Dat is een vraag die wetenschappers al eeuwenlang interesseert. De meesten van ons zullen het ermee eens zijn dat wanneer we een emotie ervaren, er vaak een verandering in ons lichaam optreedt. Misschien merken we dat ons hart heel snel klopt als we naar een enge film kijken, of merken we dat we zwaar ademen na een fikse ruzie.

Al in de jaren 1880 werd verondersteld dat lichamelijke veranderingen in het lichaam – zoals een snelle hartslag – voldoende zouden zijn om een emotionele ervaring teweeg te brengen. Maar in de afgelopen 150 jaar is dit fel bediscussieerd.

Een nieuwe studie, gepubliceerd in Nature, geeft een nieuw inzicht.

De onderzoekers gebruikten een niet-chirurgische pacemaker om de hartslag van muizen nauwkeurig te verhogen en maten gedrag dat kan wijzen op angst. Dit omvatte hoe bereid de muizen waren om delen van een doolhof te verkennen en hoe ze naar water zochten.

Zij ontdekten dat het verhogen van de hartslag van muizen leidde tot meer angstgerelateerd gedrag, maar alleen in “risicovolle omgevingen”. Wanneer er bijvoorbeeld gevaar bestond voor een milde schok, toonden muizen met een verhoogde hartslag meer voorzichtigheid bij het zoeken naar water.

Deze bevindingen zijn in overeenstemming met de “twee-factoren theorie” van emotie en bewijs uit menselijke studies. Deze theorie stelt dat fysieke veranderingen een rol spelen bij emotionele ervaringen, maar dat de context ook belangrijk is. Het verhogen van de hartslag van de muis was niet voldoende om angst te veroorzaken. Maar in een “risicovolle omgeving” waar zij verwachtten angstig te worden, leidde een verhoging van de hartslag tot angstig gedrag.

We kunnen dit zien als we bedenken hoe we veranderingen in ons lichaam in verschillende situaties interpreteren. Een plotselinge stijging van je hartslag als je met vrienden aan het dansen bent, baart niet veel zorgen. Maar als je alleen in het donker naar huis loopt, kan een soortgelijke piek in je hartslag worden geïnterpreteerd als angst.

Om deze effecten beter te begrijpen, scanden de onderzoekers de hersenen van de muizen tijdens het experiment. Ze ontdekten dat een deel van de hersenen dat geassocieerd wordt met het waarnemen en interpreteren van lichamelijke signalen, de achterste insula cortex, betrokken was. Wanneer zij dit hersengebied remden, leidde een verhoging van de hartslag niet tot evenveel angstig gedrag.

Vermogen versus ervaring

Bij mensen wordt de insula in verband gebracht met een proces dat interoceptie wordt genoemd – onze waarneming van signalen die van binnenuit ons lichaam komen. Dit omvat het kunnen voelen van signalen zoals onze hartslag, hoe hongerig we zijn of hoe dringend we naar het toilet moeten.

Veel theorieën suggereren dat interceptie een rol kan spelen bij emoties, met name angst. Maar ondanks een grote hoeveelheid onderzoek, is het pas sinds kort dat het gebied aandacht krijgt en er zijn nog weinig duidelijke conclusies over hoe interceptie precies samenhangt met emoties zoals angst.

Net als in de muizenstudie zijn de meeste onderzoekers het erover eens dat veranderingen in het lichaam – zoals een verhoogde hartslag of een verandering van de lichaamstemperatuur – bijdragen aan emotionele ervaringen. Iemand die moeite heeft dergelijke lichamelijke signalen waar te nemen of extreem gevoelig is voor kleine veranderingen, kan moeite hebben met emoties. Deze individuele verschillen in “interoceptieve nauwkeurigheid” zijn van belang geweest voor veel onderzoekers.

Aanvankelijk werd gedacht dat een betere interoceptieve nauwkeurigheid meer angst zou veroorzaken. In een aantal studies werd deelnemers gevraagd hun hartslagen te tellen. Om te bepalen of ze nauwkeurig waren, werd hun telling vervolgens vergeleken met het werkelijke aantal hartslagen. Hoewel men dacht dat een grotere kennis van de toename van de hartslag gevoelens van paniek zou kunnen oproepen, is het bewijs hiervoor niet eenduidig. In een grote studie, waarin wij gegevens van verschillende studies samenvoegden, vonden wij geen duidelijk verband tussen angst en dergelijke nauwkeurigheid.

Vrouwelijke hardloopster kijkt naar haar mobiele en smart watch hartslagmeter.

Hoe je veranderingen in hartslag interpreteert, kan een verschil maken voor je stemming.
Andrey_Popov/Shutterstock

Andere aspecten van interoceptie zijn daarom waarschijnlijker relevant voor angst.
Er zijn bijvoorbeeld aanwijzingen dat angstige mensen meer aandacht besteden aan hun lichamelijke signalen. Of een persoon zijn lichamelijke signalen als positief, negatief of neutraal interpreteert, kan ook van belang zijn – en hun benadering kan worden gevormd door zowel genetica als levenservaringen.

Nieuwer onderzoek suggereert dat bepaalde combinaties van interoceptieve nauwkeurigheid en aandacht een rol kunnen spelen bij angst. Het lijkt er bijvoorbeeld op dat angstige individuen meer aandacht besteden aan hun lichamelijke signalen dan anderen, maar ook minder goed in staat zijn deze nauwkeurig waar te nemen.

Er is ook veel onderzoek gedaan naar hoe goed mensen hun eigen interoceptieve profiel begrijpen. Bijvoorbeeld, weten mensen die goed zijn in het waarnemen van lichamelijke signalen dat ze dat zijn? Weten mensen die overdreven gefocust zijn op wat er in hun lichaam gebeurt dat ze zo gefocust zijn? Weten mensen die geneigd zijn lichamelijke signalen op een te negatieve manier te interpreteren dat ze dat doen?

Inzicht in iemands interoceptieve profiel zou relevant kunnen zijn voor angst. Als mensen begrijpen dat hun angst wordt veroorzaakt doordat ze te veel aandacht besteden aan lichamelijke signalen, of die op een negatieve manier interpreteren, dan kunnen ze daar misschien iets aan doen.

Laten we dus terugkeren naar de vraag – waar komen emoties vandaan? Lichamelijke signalen lijken een rol te spelen, maar de interpretatie van de context doet er ook toe. Hoewel we nog niet weten hoe en waarom mensen verschillen in hun verwerking van lichamelijke signalen, kan het onderzoeken van deze verschillen ons helpen angst in de toekomst beter te begrijpen en te behandelen.

Het Gesprek

Jennifer Murphy heeft consultancy verleend aan Biobeats Ltd voor de ontwikkeling van instrumenten voor het meten van interceptie. Zij heeft financiering ontvangen van de British Academy/Leverhulme Trust en ESRC voor werk aan interceptie.

Geoff Bird heeft consultancy verleend aan Biobeats Ltd voor de ontwikkeling van instrumenten voor het meten van interceptie.

Kiera Adams ontvangt financiering van The Experimental Psychology Studentship en het Clarendon Fund van de Universiteit van Oxford.

Ubergeek Loves Coolblue

Zou je na het lezen van deze artikel een product willen aanschaffen?
Bezoek dan Coolblue en ontdek hun uitgebreide assortiment.