De paarsgestreepte kwal (Chrysaora colorata) Lukas Gojda/Shutterstock
Ding! De koerier overhandigt me een onopvallende bruine doos met “levende dieren” op de zijkant. Ik begin voorzichtig met uitpakken. De kartonnen buitenkant maakt plaats voor een witte polystyreen schelp, die een parelachtige bolvormige, met water gevulde zak omhult. Licht pulserend zie ik ze: drie kanonskogelkwallen (Stomolophus meleagris). Elk zo groot als een muntstuk van 50 cent.
Na maanden wachten waren mijn eerste geleiachtige metgezellen gearriveerd en was ik eindelijk klaar om te beginnen met mijn onderzoek naar de menselijke contacten met kwallen.
Kanonskogelkwallen zijn een ongebruikelijke keuze als huisdier. Kwallen steken strandgangers, verstoppen de inlaatbuizen van elektriciteitscentrales of verdringen populairdere dieren in de oceaan.
Ondanks hun slechte pers hebben ze een groeiende groep bewonderaars. Duizenden mensen gaan elk jaar naar aquaria om kwallen te bewonderen. Ronddartelend en tegen elkaar botsend, tentakels cirkelend of zachtjes pulserend wekken ze verrukking op bij hun gasten. De kwal van het Californische Monterey Bay Aquarium: Living Art was de populairste en langstlopende tentoonstelling van de organisatie sinds de opening in 1984.
Kwallen kunnen ons niet alleen boeien. Het kan ook goed zijn voor onze gezondheid. Een onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat het eten van kanonskogelkwallen de effecten van artritis kan verminderen – zij het tot nu toe alleen bij een kleine groep ratten.
Een biologisch wonder
Maar wat misschien nog belangrijker is, is dat we veel kunnen leren van het bestuderen van de ongelooflijke biologie van kwallen. Zo omzeilen onsterfelijke kwallen (Turritopsis dohrnii) het verouderingsproces door terug te keren naar hun poliepstadium.
Met het groen fluorescerend eiwit (GFP) van kristalkwallen (Aequorea victoria), dat wordt aangetroffen in organen in de buik van het dier, kunnen wetenschappers genexpressie bestuderen. Genexpressie is de handleiding die DNA volgt om bijvoorbeeld eiwitten te worden. Dit proces kan behoorlijk complex en moeilijk te volgen zijn. Maar GFP licht op onder ultraviolet licht, wat wetenschappers helpt om de verschillende processen die een cel doorloopt als het DNA-instructies volgt, in kaart te brengen.
Kwallen verdienen meer aandacht van het publiek. Ze zijn een belangrijke speler in het mariene voedselweb en hebben complexe relaties met andere dieren in het wild. Zo hebben kanonskogelkwallen een fascinerende relatie met jonge spinkrabben (Libinia spp.) die in hun bellen leven. Dit geeft de krabben veiligheid en onderzoek suggereert dat kwallen die krabben herbergen groter worden dan kwallen zonder, maar het is niet duidelijk waarom.
Sommige wetenschappers zeggen dat kwallen de klimaatverandering overleven, wat ze niet bedoelen als een compliment. Ondanks de stijgende temperaturen “geleien” ze soms de oceaan door hun plotselinge “bloei” van populaties. Ze hebben echter hun eigen klimaatveranderingsgerelateerde problemen.
Zo zijn temperatuurstijgingen in Palau’s Jellyfish Lake in de Stille Zuidzee in verband gebracht met het verdwijnen van de gouden kwal (Mastigias papua). Kwallenbloei wordt ook vaak gevolgd door populatiecrashes, die worden veroorzaakt door verschillende overlappende factoren zoals voedseltekort, predatie, parasieten, ziekte, het weer en het stranden op stranden.
Wonderen der zee
Er zijn zoveel redenen waarom mensen moeite zouden moeten doen om kwallen beter te begrijpen. Onderzoek suggereert dat kennis over de oceanen het best wordt ontwikkeld door praktische ervaring en persoonlijke interacties. Maar de technologie die aquaria gebruiken om kwallen onder de aandacht te brengen, beperkt de betrokkenheid van het publiek bij de dieren.
Kanonskogelkwal in een aquarium.
Matthew Strand
Hoewel wetenschappers hebben beweerd dat technologie de relatie van mensen met andere dieren kan beschadigen, kan het ons ook helpen om weer contact te maken met onze omgeving.
Omdat kwallen voor 95% uit water bestaan, zijn ze extreem gevoelig voor hun omgeving. De meeste kitbassins (vaak nano-aquariums genoemd) hebben een klein watervolume, waardoor het moeilijk is om de juiste omstandigheden te handhaven, zoals pH, ammoniakgehalte en temperatuur.
Er moeten bacteriën in de bak worden gebracht om kwallenafval (ammoniak) onder controle te houden door het om te zetten in nitriet en vervolgens nitraat. Deze bacteriën zijn vergelijkbaar met de zuurstofproducerende microben in de oceaan die de basis vormen van alle voedselwebben in de oceaan en helpen de oceaancyclus in stand te houden. Het nitraat wordt verwijderd door kleine hoeveelheden aquariumwater te vervangen door gezuiverd zout water.
Ik heb ontdekt dat als deze omstandigheden niet in stand worden gehouden, de kwallen last kunnen krijgen van klokgaten (kleine ronde scheurtjes in de bellen van kwallen) en eversie (als het buitenste deel van de klok omkeert). Als aquariumkwallen last hebben van eversie, is een hoge watertemperatuur vaak de boosdoener. Leren hoe je kwallen in deze sets moet verzorgen, is leren over hun complexe relatie met onze oceanen.
Hoe dichter we ons bij ons milieu voelen, hoe groter de kans dat we zullen vechten om het te beschermen. Dus als je de volgende keer naar zee of je plaatselijke aquarium gaat, probeer dan even rustig aan te doen, neem de ervaring in je op en kijk of je iets nieuws kunt leren over kwallen en de oceanen in het algemeen.
Matthew Beach ontvangt financiering van Queen Mary, University of London. Hij ontving eerder ook financiering van de Royal Geographical Society (met het Institute of British Geographers).