Je gezicht aanraken is een veelvoorkomend stress signaal van shutterstock.com
Mensen gedragen zich op vreemde manieren. Wij onthullen gemakkelijk onze innerlijke gevoelens tijdens momenten van zwakheid, wat niet slim lijkt om te doen.
Alleen al door iemands gedrag te observeren, kunnen we zien wanneer hij pijn heeft, gefrustreerd of overstuur is. De beste strategie is toch om te proberen de zwakte te verbergen? Waarom het risico lopen om misbruikt te worden?
Veel andere dieren vertonen zelden zichtbare gedragsveranderingen als ze het moeilijk hebben. Dierenartsen en dierenverzorgers moeten vertrouwen op signalen zoals veranderingen in bloeddruk, hartslag of hormoonspiegels om een idee te krijgen van pijn of stress. Maar zou het een voordeel kunnen zijn om je kwetsbaarheid te tonen?
Ons onderzoek (gefinancierd door de ERC) onderzoekt de redenen waarom we communiceren met behulp van onze lichamen, gezichten en handen. We ontdekten dat deze signalen een sleutelrol spelen in hoe we sociale netwerken opbouwen en onderhouden. Ons experiment toonde meer bepaald aan hoe meer gestrest je lijkt, hoe sympathieker anderen je vinden.
Evolutie en stress
We weten al lang dat er een verband bestaat tussen de ervaring van stress en gedrag. Wanneer iemand gestrest is, vertoont hij eerder wat wij zelfgericht gedrag noemen. We betasten ons gezicht, we bijten op onze nagels, we rommelen met voorwerpen en spelen met ons haar. Soortgelijke vormen van stressgedrag zijn goed gedocumenteerd bij apen en mensapen, wat nog meer bewijs levert dat ze in de loop van de evolutie zijn voortgekomen uit een gemeenschappelijke voorouder.
Echter, de manier waarop anderen deze stress-gerelateerde gedragingen zien is een mysterie voor onderzoekers geweest. Merken mensen deze gedragingen wel op bij anderen? Kunnen we waarnemen wanneer anderen zich gestrest voelen? Hoe verandert dat onze indruk van hen?
Om dit te onderzoeken, moesten we milde stress opwekken bij vrijwilligers om hun gedrag te bestuderen. Ze kregen drie minuten om zich voor te bereiden op een presentatie en een nep sollicitatiegesprek, onmiddellijk gevolgd door een uitdagende wiskundetest.
Het zal je niet verbazen dat de meeste deelnemers gestrest raakten.
We toonden beelden van deze gestresseerde vrijwilligers aan een nieuwe groep mensen, die hun gedrag beoordeelden op glijdende schalen zoals “Hoe gestresseerd is deze persoon?” De resultaten vertelden ons hoe mensen eruit zagen als ze gestrest waren en wat mensen van hen dachten.
Het blijkt dat mensen heel goed zijn in het herkennen wanneer iemand gestrest is. Hoe meer gestrest iemand zegt te zijn, hoe meer gestrest anderen denken dat hij is – een duidelijk lineair verband. Zoals verwacht, lijken zelfsturende gedragingen een sleutelrol te spelen. Hoe meer van deze gedragingen een individu vertoonde, hoe meer hij als gestresseerd werd beoordeeld.
Het is ook vermeldenswaard dat dit geen subtiele signalen waren die alleen door goede vrienden konden worden waargenomen, aangezien we aan volslagen vreemden vroegen om de oordelen over onze deelnemers te vellen.
Nieuwe bevindingen
Het feit dat andere mensen zo duidelijk kunnen waarnemen wanneer we gestrest zijn, is een bewijs dat deze gedragingen functioneren zoals andere vormen van non-verbale communicatie (zoals gezichtsuitdrukkingen, gebaren) – een feit dat tot nu toe niet werd gestaafd. Dit is de eerste studie die een aantoonbaar verband heeft gevonden tussen stressgedrag en stressperceptie.
Mensen vertonen duidelijke signalen wanneer ze gestrest zijn.
van shutterstock.com
Het feit dat degenen die als meer gestrest werden beoordeeld, ook als de meest sympathieke mensen werden beschouwd, zou kunnen verklaren waarom we deze signalen van zwakte in de eerste plaats produceren (en waarom ze zijn geëvolueerd). De eerste indrukken van mensen over “stress-signaleerders” zijn niet negatief, maar in feite zeer positief. We verwachten dat mensen misbruik maken van zwakte, maar je van je kwetsbare kant laten zien stimuleert steun en sociale binding.
Wij zijn een zeer coöperatieve soort, meer dan enig ander dier, en we voelen ons aangetrokken tot hen die eerlijk zijn over hun intenties en gemoedstoestand. Er is niets eerlijker dan te communiceren als je zwak bent.
Ander onderzoek toont aan dat stress een goede zaak kan zijn en omarmd moet worden. Onze hersenen zijn geëvolueerd om uitdagingen in de omgeving aan te gaan, en milde stress geeft een gezonde uitdaging om je geest gestimuleerd te houden.
Stresscommunicatie is een soortgelijk verhaal vertellen. Toon je gevoelens, goed of slecht. Doe niet te veel je best om je stressniveau te verbergen tijdens die grote presentatie of dat sollicitatiegesprek. Eerlijk en natuurlijk communiceren via je gedrag kan juist een positieve indruk achterlaten op anderen.
Jamie Whitehouse ontvangt financiering van de Europese Onderzoeksraad (subsidieovereenkomst ID: 864694)
