Seksisme, intimidatie en pesten zijn schering en inslag bij de Britse Red Arrows. Watcharisma/Shutterstock
Seksisme, intimidatie en pesten teisteren de Red Arrows, het displayteam van de Britse Royal Air Force. Deze onthulling was het resultaat van een onderzoek naar klachten over slecht gedrag in deze elite-organisatie. Air Chief Marshal Sir Rich Knighton zei dat “gedrag dat zou worden geclassificeerd als onaanvaardbaar wijdverspreid en genormaliseerd was in het squadron”.
Voor mij hebben de Red Arrows altijd discipline, precisie, vaardigheid, moed en professionaliteit vertegenwoordigd. Zij zijn de echte Top Guns. Nu zal ik nooit meer op dezelfde manier naar rode, witte en blauwe sporen in de lucht kunnen kijken.
Als psycholoog zou ik misschien minder geschokt moeten zijn. Velen van ons hebben last van een bepaalde cognitieve vooringenomenheid waarbij de kenmerken van een rol worden geprojecteerd op de mensen die die rol spelen. Maar het feit dat de Red Arrows discipline en professionaliteit uitstralen betekent niet dat alle individuele leden van het team dezelfde kenmerken hebben.
Gebrek aan zelftwijfel
Elitegroepen, militair of anderszins, hebben te maken met een bijzondere set psychologische uitdagingen. Een daarvan is dat ze vaak volgens andere sociale regels spelen dan anderen. In hun diepgewortelde machocultuur werden vrouwen in het Red Arrows squadron gezien als “eigendom”.
Elites zijn per definitie sterk geselecteerd op zowel vaardigheden als psychologische eigenschappen.
In een militaire omgeving omvatten zulke eigenschappen mentale hardheid, die ook gepaard kan gaan met een zekere emotionele kilte. Dit helpt een individu om kalm te blijven onder druk en zich te concentreren op de taak in kwestie in plaats van op andere mensen. Het welzijn van anderen kan daarom geen belangrijke prioriteit zijn in een zeer competitieve, survival-of-the-fittest situatie.
De geselecteerden moeten op het hoogste niveau kunnen werken. Er is altijd gevaar. De top kan immers een smalle richel zijn – hachelijk en angstopwekkend. Zoals ik in een recent boek heb aangetoond, worden emotionele uitingen en uitingen van zelftwijfel waarschijnlijk sterk ontmoedigd onder elites.
Het opkroppen van emoties kan echter psychologisch schadelijk zijn. Het kan ons vermogen om ons in te leven in anderen verminderen. Verschillende onderzoeken hebben ook aangetoond dat mensen die hun emoties goed onder controle hebben, ze opmerken en er kritisch over nadenken, vaak betere beslissingen nemen. Mensen die hun gevoelens negeren kunnen, contra-intuïtief gezien, er juist meer door gedreven worden.
Als we ons niet realiseren dat we gevoelens van angst of zelftwijfel hebben, omdat we ontmoedigd worden om dat te doen, kunnen we boos worden als dat ongemakkelijke gevoel toeslaat.
Narcisme
Elites weten ook hoe speciaal ze zijn. Dat wordt hen eindeloos verteld. Dit voedt eventuele inherente narcistische neigingen.
Er kan een genetische component aan narcisme zitten, maar narcisme kan zich in de loop der tijd binnen een individu ontwikkelen – en binnen een cultuur. Narcisten moeten op alle gebieden van het leven in het middelpunt van de belangstelling staan – niet alleen daarboven in de lucht met het publiek dat naar hen opkijkt.
Ze zullen narcistische aandacht, lofbetuigingen en validatie nodig hebben in andere aspecten van het leven, inclusief hun relaties. Narcisten zullen eerder van partner wisselen omdat nieuwe partners altijd beter zijn in het geven van aandacht en het complimenteren van hen dan bestaande partners.
Het lijkt erop dat er een “grote neiging” was om buitenechtelijke relaties aan te gaan bij de Red Arrows. Dit was ongetwijfeld deels te wijten aan de gelegenheid en de onbetwistbare glamour van de rol, maar misschien ook toe te schrijven aan deze narcistische behoefte.
Een Rode Pijl tijdens de vlucht.
Wirestock Scheppers/Shutterstock
Zoals kolonel Bernd Horn, plaatsvervangend commandant van het Canadese Special Operation Forces Command, opmerkt in het Canadian Military Journal, kweken elites ook een groepsmentaliteit die “gevaarlijk naar binnen gericht” kan worden. Elites vertrouwen alleen diegenen die weten hoe het zit en die dezelfde strenge selectietests hebben doorstaan als zij.
Ze zijn daarom moeilijker te beïnvloeden van buitenaf, waar gedrag objectiever kan worden waargenomen. Objectiviteit is echter heel belangrijk in het leven.
Morele verwarring
Deel uitmaken van een elitegroep geeft toegang tot middelen en mogelijkheden die anderen misschien niet hebben. Dit creëert natuurlijk een gevoel van aanspraak en voorrecht, wat het ego van narcistische mensen verder kan aanwakkeren en morele beslissingen kan beïnvloeden.
Het geloof dat je een speciale behandeling verdient en vrijgesteld bent van bepaalde morele verplichtingen kan leiden tot een scheef perspectief op goed en fout. De grenzen kunnen na een tijdje vervagen.
Elites zijn ook in een positie om hun eigen belangen prioriteit te geven, gedreven door dit verlangen, bewust of onbewust, om hun status te behouden en hun privileges te beschermen. Hun insulaire karakter betekent dat ze vaak omringd zijn door gelijkgestemden die dezelfde waarden en perspectieven delen en dit aanmoedigen.
Deze sociale kringen kunnen hun morele kompas beïnvloeden door bepaalde overtuigingen en gedrag te versterken, zonder de nodige kritiek.
Degenen onder ons die geen deel uitmaken van een elitegroep kunnen ook een rol spelen. Sommigen van ons erkennen de positie, macht en privileges van de elite en zijn niet bereid om hen te sanctioneren vanwege hun vermeende belang (in het geval van de Red Arrows als iconische representaties van de nationale identiteit). Knighton beschreef dit als “cultuur van de omstander”, hoewel een betere term hier misschien “apathie van de omstander” was geweest.
Het is belangrijk om in gedachten te houden dat dit kwesties zijn waar alle elites mee te maken hebben – van politici en mensen die naar topscholen zijn gegaan tot beïnvloeders van sociale media. Persoonlijkheden, gevoed en ontwikkeld door aandacht en lofbetuigingen tot ze er afhankelijk van zijn, kunnen gevangen raken in een echokamer van gedeelde waarden. Dit gaat vaak gepaard met een immuniteit voor kritiek van mensen buiten de groep die de druk van de elite nooit zouden kunnen begrijpen.
Hoewel elites dus heel bijzonder kunnen zijn, is dat niet noodzakelijkerwijs altijd op een goede manier. We moeten allemaal ons best doen om hun slechte gedrag aan de kaak te stellen.
Geoff Beattie werkt niet voor, voert geen advies uit over, bezit geen aandelen in en ontvangt geen financiering van bedrijven of organisaties die baat zouden hebben bij dit artikel en heeft geen relevante banden bekendgemaakt buiten zijn academische aanstelling.
