Beelden van de slakvis gezien in de Izu-Ogasawara geul. Universiteit van West-Australië
Bij dieren die leven in de meest extreme omgevingen op aarde denken de meesten van ons waarschijnlijk niet aan de slakvis. Zijn naam duidt misschien niet op buitengewone fysieke mogelijkheden, maar de slakvis heeft het record gebroken voor het leven op de diepste oceaandiepte die de mensheid kent.
In feite dachten wetenschappers dat het fysiologisch onmogelijk was voor vissen om te overleven onder 8.200 meter. Tot onlangs, toen Australische en Japanse onderzoekers er een vonden op een recordhoogte van 8.336 meter in de Izu-Ogasawara geul, ten zuiden van Japan. Dat is 158 meter dieper dan het vorige record, ook gevestigd door een slakvis tijdens een ontmoeting in 2017 in de Marianastrog, ongeveer 2000 km ten oosten van de Filipijnen.
De diepe oceaan heeft weer eens laten zien dat er nog veel te ontdekken valt, als we maar de bereidheid hebben om te kijken.
Deze omgeving, gedefinieerd als de wateren onder 200 meter, beslaat 50% van het aardoppervlak. Onderzoekers schatten dat momenteel slechts 10-28% van het zeeleven bekend is, en de meeste kennis is afkomstig van onderzoekers uit Europa, de VS en Japan.
Wetenschappers geloven dat een gebrek aan inzicht in het leven in de oceanen en de verspreiding ervan een van de grootste obstakels is voor het herstel van de mariene biodiversiteit die is beschadigd door overbevissing, vervuiling en klimaatverandering.
Maar als we de diepe oceaan verkennen, worden we vaak beloond met nieuwe ontdekkingen.
Mijn huidige onderzoek richt zich op de relatief ondiepe delen van de oceaan van 0-500 meter. Zelfs in relatief goed onderzochte gebieden zoals Bermuda kunnen nog ontdekkingen worden gedaan. Tijdens een oceanografische expeditie ontdekte het internationale team waarvan ik deel uitmaakte uitgestrekte koraaltuinen met zwarte draad, het diepste record van de invasieve koraalduivel en verschillende nieuwe soorten rode algen.
Zwarte koraaltuinen in Bermuda.
Stichting Nekton, Auteur voorzien
Het is gebruikelijk dat tot 50% van alle soorten (en soms bijna 95%) die tijdens een enkele diepzee-expeditie worden bemonsterd, nieuw zijn voor de wetenschap. Nieuwe habitats worden ook vaak ontdekt. In maart 2023 ontdekten wetenschappers tijdens een expeditie naar de Mid-Atlantische rug voor het Schmidt Ocean Institute talrijke nieuwe hydrothermale bronnen, ook bekend als black smokers (zoals geisers, of hete bronnen, op de oceaanbodem).
Waarom ontdekkingen in de diepe oceaan belangrijk zijn
Onderzoek suggereert dat hydrothermale bronnen een sleutelrol hebben gespeeld in de oorsprong van het leven op onze planeet. Alle nieuwe informatie over deze unieke ecosystemen en hun bewoners heeft dus gevolgen voor de mensheid en voor buitenaards leven.
Hydrothermale bronnen tonen ook het verbazingwekkende aanpassingsvermogen van het leven. In 2012 ontdekten wetenschappers nieuwe soorten krabben in de Zuidelijke Oceaan, de harige Hoff-krabben. Vernoemd naar hun gelijkenis met de Baywatch acteur David Hasselhoff, bouwen ze krabbensteden rond zwarte rokers. Er kunnen meer dan 700 krabben per vierkante meter zijn. De vacht op hun borst broedt microben uit die giftige chemicaliën die uit de verschroeiende black smokers komen, kunnen omzetten in energie. De krabben gebruiken speciale kam-achtige monddelen om de energierijke bacteriën uit hun pels te halen om te eten. Het is hun belangrijkste voedingsbron.
Afgezien van de opwinding en verwondering die ermee gepaard gaat, leveren deze ontdekkingen nieuwe informatie op die de samenleving ten goede komt. Studies hebben ontdekt dat deze habitat behandelingen voor menselijke ziekten zou kunnen herbergen. Onlangs bestudeerden onderzoekers schimmels die gevonden werden in koudwaterdieren, de zeelten in het noordoosten van de Atlantische Oceaan, en ontdekten dat zij verbindingen produceren die veelbelovend zijn als mogelijke geneesmiddelen voor chronische spier- en skeletziekten zoals artrose.
Zeepennen zijn filtervoeders.
Ogurtsov/Shutterstock
Evenzo tonen studies aan dat bacteriën die in diepwatersponzen leven zowel antibiotische als antitumor eigenschappen kunnen hebben.
Het potentieel van bioprospectie – het bestuderen van flora en fauna op waardevolle nieuwe hulpbronnen – is in het geval van de diepzee nog nauwelijks onderzocht. Maar de industrie groeit snel en is al miljarden dollars waard. Landen zijn overeengekomen de voordelen te delen als onderdeel van het VN-verdrag inzake de volle zee in maart 2023. Maar de nieuwe internationale wet is nog niet geratificeerd en het is nog te vroeg om te zeggen of de ontwikkelde landen zich zullen houden aan hun belofte om de hulpbronnen van de oceaan te delen met alle lidstaten.
Hoe nu verder?
Zeer weinig van de diepe oceaan is tot nu toe systematisch verkend vanwege financiële en logistieke beperkingen. Op afstand bediende voertuigen kosten van 15.000 US$ (12.100 £) tot miljoenen dollars, terwijl een onderzeeër die voor diepzee-exploratie wordt gebouwd bijna 50 miljoen US$ kan kosten. Bovendien vereist offshore-exploratie dat grote onderzoeksschepen wekenlang op zee worden ingezet, wat maandenlange planning en logistiek vergt.
Landers worden ingezet bij een diepzee-onderzoek in de Malediven.
Stichting Nekton, Auteur voorzien
De recente ontdekking van de slakvis werd gedaan tijdens een internationale expeditie van Australische en Japanse onderzoekers die het leven in de geulen voor de kust van Japan wilden onderzoeken. Voor dat onderzoek gebruikte het team landers, metalen kooien die met ballastgewichten op de zeebodem landen. De landers zijn uitgerust met camera’s, verlichting en lokaas om roofdieren aan te trekken. Hoewel het mogelijk is om zelfs de grootste oceaandieptes te onderzoeken met onderzeeërs, zijn landers gemakkelijker te bedienen en kunnen ze langer onder water blijven.
We verliezen diepzeeleven voordat we het kunnen ontdekken. Overbevissing, geluidsoverlast en opwarming van de aarde vernietigen nu al ecosystemen in de diepzee en hun bewoners. Commerciële diepzeemijnbouw voor mineralen heeft nog niet plaatsgevonden, maar het is een dreigende bedreiging.
Regeringen besteden gemiddeld slechts 1,7% van hun jaarlijkse onderzoeksbudget aan onderzoek onder het oceaanoppervlak. Als wetenschappers bij bijna elke studie van de diepe oceaan nieuwe ontdekkingen doen, stel je dan eens voor wat we zouden kunnen bereiken als regeringen, liefdadigheidsinstellingen en mariene wetenschappers nauwer zouden samenwerken en betere financiering zouden krijgen.
Paris Stefanoudis ontvangt financiering van Nekton Foundation.