Krakenimages.com/Shutterstock
De manier waarop seks wordt geportretteerd in popcultuurfilms en muziek zou je gemakkelijk het idee kunnen geven dat het, althans fysiek, gemakkelijk moet gebeuren – vooral voor mannen.
Seks lijkt misschien een ongecompliceerde activiteit, maar er komt in feite een hoge mate van coördinatie tussen de hersenen en lichaamsdelen bij kijken. Uit recente gegevens blijkt dat erectiestoornissen ongeveer één op de vijf mannen in het Verenigd Koninkrijk treffen, waarbij dit cijfer oploopt tot 50% in de leeftijdsgroep 40-70 jaar.
Met deze gegevens in gedachten zijn we gaan onderzoeken hoe we de essentie van seksuele respons bij mannen wiskundig kunnen modelleren en de ervaring kunnen verbeteren. We ontdekten dat te veel psychologische opwinding vóór of tijdens seksuele stimulatie het moeilijk kan maken om tot een hoogtepunt te komen.
Tot voor kort was er wetenschappelijk weinig bekend over de fysiologie en de psychologie van wat er gebeurt als mensen seks hebben, deels vanwege het taboe dat erop rust. Een doorbraak kwam in de jaren zestig met het werk van de Amerikaanse onderzoekers William Masters en Virgina Johnson. Zij nodigden meer dan 380 vrouwen en meer dan 300 mannen uit in een laboratorium en observeerden hen terwijl ze seks hadden, waarbij ze aantekeningen maakten van de fysiologische veranderingen die zich voordeden.
Na gegevens verzameld te hebben van meer dan 10.000 seksuele handelingen, publiceerden Masters en Johnson hun resultaten in 1966 in hun Human Sexual Response paper. Zij stelden een paradigma voor van de menselijke seksuele responscyclus als een opeenvolging van opwinding, plateau, orgasme, oplossing. Voor elk van deze stadia beschreven Masters en Johnson tot in het kleinste detail fysiologische veranderingen in de genitale gebieden, alsook meer algemene reacties, zoals hyperventilatie, verhoogde polsslag en bloeddruk, en onvrijwillig zweten onmiddellijk na het orgasme.
Terwijl seksuele reacties bij vrouwen minder goed worden begrepen, heeft de Masters-Johnson seksuele responscyclus voor mannen de tand des tijds doorstaan en is nog steeds de beste weergave van de stadia die mannen doormaken als ze seks hebben. Gegevens verzameld in latere studies toonden aan dat vrouwelijke seksuele reacties diverser zijn en niet de lineaire progressie volgen van opwinding-plateau-orgasme-oplossing van het Masters-Johnson model.
Praktische inzichten
Een van de punten van kritiek op het Masters-Johnson raamwerk was dat het geen rekening hield met de psychologische component van de seksuele respons. In ons wiskundig model wilden wij de interacties tussen fysiologische en psychologische aspecten van de seksuele respons bij mannen vastleggen. Ons model richtte zich op hoe de niveaus van fysiologische en psychologische opwinding (turn-on) veranderen tijdens seksuele stimulatie.
We combineerden gegevens over fysiologische reacties uit de Masters-Johnson studie met inzichten uit vijf functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI) studies van mensen die seks hadden van 2003 tot 2011. fMRI meet de kleine veranderingen in de bloedstroom die optreden bij hersenactiviteit.
Ons model had twee aannames. Ten eerste, dat psychologische opwinding toeneemt wanneer iemand fysiek opgewonden is, door het kijken naar porno of door het observeren van een partner en de interactie met hem. We namen ook aan dat na de seks, de psychologische opwinding uiteindelijk afneemt.
Over opgewonden raken
De resultaten van ons model tonen aan dat als een man psychologisch overprikkeld raakt, hetzij door zijn aanvankelijke niveau van psychologische opwinding vóór, hetzij tijdens de seks, dit nadelig kan zijn voor zijn kansen om een orgasme te bereiken. Een verklaring hiervoor is dat wanneer iemand overmatig opgewonden is, hij te veel gericht is op zijn seksuele prestaties of het bereiken van een orgasme.
Dit kan angst veroorzaken, wat zelf een toestand van psychologische overprikkeling is. Als gevolg daarvan kunnen mensen in een frustrerende toestand komen waarin ze tergend dicht bij het punt van climax zijn en het toch niet kunnen bereiken. De oplossing hiervoor is je mentaal uit te schakelen en te ontspannen, zodat je psychologische opwinding afneemt.
Een andere bevinding van ons model is dat het niveau van fysieke opwinding afneemt bij psychologische stimulatie. Hoewel dit contra-intuïtief kan lijken, klopt het met de gegevens van fMRI-onderzoeken van ongeveer 15 jaar geleden, waarin 21 mannen in een fMRI-scanner werden geplaatst en gevraagd werd zichzelf tot een orgasme te brengen door zelfstimulatie of met hulp van hun partners.
De resultaten toonden aan dat vlak voor het orgasme veel gebieden in de hersenen gedeactiveerd worden. Deze omvatten de amygdala (verantwoordelijk voor het verwerken van emoties en bedreigende stimuli), frontale corticale gebieden (controleert oordeel en besluitvorming) en orbitofrontale cortex (integreert zintuiglijke input en neemt deel aan besluitvorming voor emotioneel en beloningsgerelateerd gedrag).
Een orgasme wordt dus geassocieerd met loslaten – het is zowel een mentale als een fysieke bevrijding.
Hetzelfde resultaat volgt uit de wet van Yerkes-Dodson, die meer dan 100 jaar geleden vaststelde dat voor sommige taken optimale fysieke prestaties worden bereikt met tussenliggende niveaus van psychologische opwinding. Zo kan voor moeilijke of intellectueel veeleisende taken een lager niveau van arousal nodig zijn (om de concentratie te bevorderen), terwijl voor taken die uithoudingsvermogen of doorzettingsvermogen vereisen een hoger niveau van arousal nodig is (om de motivatie te vergroten).
Wiskundige modellen hebben ons al geholpen de dynamiek van andere fysiologische processen te begrijpen, zoals de bloedsomloop, hartziekten, kanker, neurale vuren in de hersenen. Ze toepassen op zo’n complex verschijnsel als seksuele respons kan inzichten opleveren die kunnen helpen de seksuele prestaties te verbeteren en nieuwe benaderingen te ontwikkelen voor de behandeling van seksuele disfunctie.
Wat nu?
Vrouwen hebben een grotere variëteit aan seksuele reacties die enkelvoudige of meervoudige orgasmen kunnen omvatten.
Recente gegevens suggereren dat terwijl heteroseksuele mannen in ongeveer 95% van de tijd een orgasme bereiken, het equivalente cijfer voor heteroseksuele vrouwen een miezerige 65% is.
Onze volgende stap zou zijn om te onderzoeken hoe we een wiskundig model kunnen ontwikkelen om de dynamiek van de vrouwelijke seksuele respons weer te geven met behulp van het nieuwste cirkelmodel van Basson, dat hopelijk zal helpen om de orgasmekloof te dichten.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en hebben buiten hun academische aanstelling geen relevante banden bekendgemaakt.