Weinig dingen verdelen ons zoals tatoeages. Vertel iemand dat je onderzoek doet naar tatoeages, zoals een van ons (Steph) doet, en hun ogen zullen vaak afdwalen, op zoek naar geïnkte ontwerpen op je lichaam voordat ze dwangmatig hun mening delen.
Steph’s onderzoek kijkt naar de veronderstellingen die mensen in het Verenigd Koninkrijk maken over mensen met tatoeages – hun banen, klasse, geschiedenis en competentie. Bijvoorbeeld, het idee van een dominee met een tatoeage is nog steeds schokkend voor veel mensen.
Ondanks de grote stijging van de populariteit van tatoeages – uit een peiling van YouGov in augustus 2022 bleek dat meer dan 25% van de Britten ze heeft – associëren sommige mensen (en ook onderzoekers) ze nog steeds met afwijkende persoonlijkheden. Ook kunnen velen ze zien als modeaccessoires zonder enige betekenis buiten het esthetische.
Maar wat mensen misschien over het hoofd zien is dat tatoeages vaak te maken hebben met verbondenheid met de plaatselijke cultuur, eenheid en collectieve identiteit.
En dat is niet alleen het geval voor plaatsen waarvan vaak wordt aangenomen dat ze een sterke culturele band hebben met tatoeëren, zoals Polynesië, waar de beroemde ingewikkeld ontworpen tatoeages een oorsprong hebben die teruggaat tot 2000 voor Christus.
Het Verenigd Koninkrijk heeft ook zijn eigen geschiedenis van tatoeages die verbonden zijn met plaatsen en gemeenschappen. En die geschiedenis is nog steeds in ontwikkeling.
Toen Steph in de jaren 1970 in Birmingham opgroeide, wist zij niet dat er historische, op Birmingham geïnspireerde tatoeages bestonden, afgezien van de plaatselijke voetbalteams. Maar de recente burgertrots heeft een groei gezien van Black Country kettingtatoeages, die het industriële erfgoed van het gebied vertegenwoordigen, en tatoeages van een stier, een symbool van Birmingham.
Volgens sommige onderzoeken is Birmingham de meest getatoeëerde stad in Engeland, met 48% van de inwoners die minstens één tatoeage hebben, en gemiddeld zes tatoeages. Dezelfde gegevens tonen ook aan dat inwoners van Norwich en Glasgow zwaar getatoeëerd zijn.
Maar de regionale status van tatoeages gaat niet alleen over hoe gewoon ze zijn. Het kan betrekking hebben op een bepaalde esthetiek met een betekenis verbonden aan het lokale gebied. En vaak gaat het erom dat mensen zichzelf categoriseren om een gemeenschapsgevoel te versterken of een gevoel van identiteit te vormen.
Misschien wel de meest herkenbare regionale tattoo van de laatste jaren is de Manchester bij. Als symbool van hard werken, trotseren en herdenken heeft de bij wereldwijde erkenning gekregen en bracht het mensen samen na de bomaanslag in de Manchester Arena in 2017 op een manier die badges en polsbandjes niet konden.
Tatoeages kunnen ook een vorm van geheime communicatie zijn, bekend als steganografie. Ze tonen verborgen boodschappen binnen andere informatie, een code die betekenisloos is voor buitenstaanders die gewoon de afbeelding “zien” zonder de betekenis te kennen die in het zicht ligt.
Bijvoorbeeld, de Pompey dot tattoo (één tot vijf stippen op de rug van de hand, tussen duim en wijsvinger) markeert de drager als zijnde afkomstig uit Portsmouth. Het is een exclusief merk voor de “ingewijden”.
Als je niet met ons bent, ben je tegen ons.
Tatoeages kunnen mensen ook vertellen, “Je bent niet één van ons.” Voetbal fandom, en woonplaats trouw tonen allemaal trotse verwantschap die naar dit territorium neigt.
Neem bijvoorbeeld Millwall FC, wiens embleem een leeuw is. De reputatie van Millwall is dat “niemand ons mag” en voor sommige fans is het dragen van kunstwerken met de leeuw erop evenzeer een deel van hun fandom als het bijwonen van wedstrijden. Het gevoel van eenheid in de afkeer wordt een eigen groep.
De tatoeages van Millwall werken op twee manieren: de leeuw is een fel symbool voor de eigen groep, terwijl het trotse gezang “Niemand mag ons / Het kan ons niet schelen” de barrière tussen de leden en de rest van de wereld (de out-group) versterkt.
Notoire voetbalfans Chelsea Headhunters pronken met hun tatoeages in online galerijen. Net als Millwall hebben ze een grote afkeer van hun historische banden met blanke supremacistische groeperingen zoals het National Front, Combat 18 en paramilitaire organisaties. Tatoeages zijn een manier om erbij te horen, maar tegelijkertijd ook een manier om niet bij de maatschappij te horen.
Oude wortels
Als je de geschiedenis van tatoeages ver genoeg terug volgt, is hun associatie met uitdagende groepen historisch. Bewijs van tatoeëren in de oudheid is gevonden in heel Egypte, waar het meestal het domein was van concubines en danseressen die het symbool droegen van de beschermgodin Bes.
Rond 1050 voor Christus, voordat de Feniciërs het alfabet uitvonden dat de basis zou worden van vele moderne schriften, tatoeëerden Fenicische ambachtslieden zoals steenhouwers of touwslagers afbeeldingen van hun vaardigheden op hun huid als een soort CV om hun ambachten te tonen.
Mensen hoeven niet langer hun beroepen en vaardigheden op hun huid aan te geven, maar kiezen ervoor om hun loyaliteit en identiteit te tonen. Nu zijn vlaggentatoeages van naties, seksualiteit en geslachten een soort sociaal CV geworden.
Veel homogemeenschappen sporten tatoeages die verder gaan dan de traditionele regenboog. De leather pride en bear brotherhood vlaggen dienen een dubbel doel. Ze zijn herkenbaar voor ingewijden, maar ondoordringbaar voor niet-ingewijden (die de drager misschien kwaad willen doen).
Echter, moderne tatoeages worden soms gedreven door rages. De populariteit van de Keltische knoop of band tattoo in de jaren 1990 is afgenomen. Op zijn hoogtepunt was het de modieuze tatoeage van keuze, met veel dragers die hem droegen voor de esthetiek en de mode, maar ze begrepen de betekenis en de historische betekenis ervan niet als een bron van (tribale) trots voor niet-Engelse dragers.
Desondanks blijft het idee bestaan dat buitenstaanders tatoeages gebruiken als catalogi van deviantie. Zoals een getatoeëerde deelnemer aan Stephanie’s onderzoek haar vertelde: “We zijn toch niet allemaal prostituees en gevangenen?”
Evenzo zei een andere getatoeëerde deelnemer: “Ik denk niet dat ik ooit iemand heb ontmoet met gezichtstatoeages die zijn leven op orde heeft … dat is een overblijfsel van vooroordelen … doorgegeven aan mij door de generatie daarboven.”
Ze kunnen een verdeeld verleden hebben, maar tatoeages zijn een visuele taal die mensen kan verenigen, afhankelijk van of de gebruikers hun loyaliteiten willen blootgeven of verbergen.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en hebben buiten hun academische aanstelling geen relevante banden bekendgemaakt.
