Acteur Brad Pitt denkt dat hij gezichtsblind is. Matteo Chinellato/Shutterstock
Het vermogen om gezichten te herkennen is belangrijk in veel verschillende contexten in het echte leven en fundamenteel voor onze sociale relaties en interacties. Het stelt ons in staat om mensen om wie we geven te herkennen, en op de juiste manier op hen te reageren. We begroeten een vriend anders dan onze baas, bijvoorbeeld. Maar sommige mensen zijn nu eenmaal beter in het herkennen van gezichten dan anderen.
Aan de ene kant van het spectrum zijn er mensen die “superherkenners” worden genoemd. Zij vinden gezichtsherkenning gemakkelijk – vaak slagen zij erin mensen te identificeren, zelfs als zij hen slechts eenmaal, kort of lang geleden hebben gezien. Omgekeerd bevinden mensen met “ontwikkelingsgerelateerde prosopagnosie” zich aan de andere kant van de gezichtsherkenningsschaal. Zij vinden het moeilijk om gezichten te herkennen en kunnen daardoor moeite hebben met de sociale interactie met de mensen om hen heen.
Mensen met deze vorm van “gezichtsblindheid” realiseren zich dat soms pas in hun tienerjaren of later. Voor de meesten van ons valt ons gezichtsherkenningsvermogen tussen deze uitersten in – we zijn niet supergoed, maar we zijn ook niet bijzonder slecht.
Het lijkt misschien dat gezichtsherkenning een enkele, geïsoleerde vaardigheid is. Maar psychologen weten dat de vaardigheid afhangt van een aantal verschillende cognitieve processen die op complexe manieren op elkaar inwerken.
Het meten van gezichtsherkenning
Als we gezichtsherkenning nauwkeurig willen testen, is het belangrijk dat we weten wat het is. En het blijkt dat verschillende tests verschillende resultaten kunnen opleveren.
Een taak die wordt gebruikt om te meten hoe goed wij zijn in het bepalen van de identiteit van onbekende gezichten heet “face matching”, bijvoorbeeld vastgelegd in de Glasgow Face Matching Test. Hierbij krijg je twee gezichten te zien en de vraag of ze van dezelfde persoon zijn of van verschillende personen. De resultaten voor 40 paren variëren van net iets meer dan toevallig (giswerk) tot 100% correct.
Goed zijn in het matchen van gezichten is bijzonder belangrijk voor sommige beroepen. Paspoortcontroleurs controleren hun identiteit door de identiteit van een levend persoon te vergelijken met een foto in een paspoort.
Maar goed zijn in het vergelijken van gezichten maakt je niet noodzakelijk een super-herkenner. Sommige taken zijn niet moeilijk genoeg om superherkenners te laten zien wat ze kunnen. De Cambridge Face Memory Test is een voorbeeld van een “gezichtsleertaak”. Deze test meet uw vermogen om voorheen onbekende gezichten te leren en te herkennen. U leert de gezichten van verschillende mensen uit het hoofd en probeert ze dan te kiezen uit een rij van drie gezichten. De test begint heel gemakkelijk en wordt geleidelijk moeilijker. Of u goed presteert, hangt af van uw vermogen om de visuele verschillen tussen gezichten te zien en ze te onthouden.
Tenslotte kunnen we het herkennen van bekende gezichten testen. Wanneer we bekende gezichten herkennen, boren we onze opgeslagen lange-termijn herinneringen van bekende mensen aan. We kunnen ze kennen als een familielid of vriend, maar het kan ook iemand uit onze favoriete tv-show zijn. De meeste herkenningstests voor bekende gezichten vragen mensen om bekende gezichten te herkennen, hetzij aan de hand van actuele opnamen, hetzij aan de hand van een test die gebaseerd is op gezichten van beroemdheden van voor hun bekendheid.
Prestaties in verschillende taken
Interessant is dat prestaties in verschillende gezichtstaken geassocieerd kunnen zijn. Dus, als je goed bent in een bepaalde gezichtsherkenningstaak, dan ben je misschien ook goed in andere gezichtstaken. Sommige onderzoekers hebben een algemene gezichtsfactor voorgesteld die enige overeenkomst in prestatie tussen taken verklaart.
Maar dit is niet noodzakelijk het geval. Je kan goed zijn in één taak, maar minder goed in een andere. En dit is waar de complexiteit ligt. Als je bijvoorbeeld problemen hebt met je werkgeheugen, dan kun je moeite hebben met het leren van gezichten en het herkennen van bekende gezichten, maar niet noodzakelijk met het vergelijken van gezichten. Als u problemen hebt met uw langetermijngeheugen, kan het bijzonder moeilijk zijn om herinneringen aan bekende personen op te halen. Tenslotte kunnen problemen met de aandacht van invloed zijn op de herkenning van gezichten in het dagelijks leven, maar minder in het lab, wanneer u zich volledig concentreert op de taak die u moet uitvoeren.
We worden dagelijks gebombardeerd door gezichten, wat een uitdaging kan zijn voor mensen met een slecht geheugen.
Andrew Angelov/Shutterstock
Gezien de verschillende maten van gezichtsherkenning, moeten we duidelijk definiëren hoe we bepalen wanneer iemand verminderd (of een super-herkenner) is. Zeker, er is niet één geaccepteerde test om het gezichtsherkenningsvermogen te meten. In plaats daarvan denken psychologen dat het het beste is om gezichtsherkenning te meten met behulp van meerdere taken, waarbij de verschillende aspecten van gezichtsherkenning worden onderzocht. Bij elke taak worden de prestaties van een individu vergeleken met die van een grote populatie van het grote publiek.
We moeten ook luisteren naar het verslag van een persoon over zijn gezichtsherkenningsvermogen in zijn dagelijks leven. Sommige mensen kunnen normaal scoren op bijvoorbeeld de Cambridge Face Memory Test in het laboratorium, maar hebben moeite om hun vrienden en familie op straat te herkennen. Slechte prestaties op een aantal gezichtsherkenningstests is weliswaar een goede indicator voor prosopagnosie, maar is niet noodzakelijk een duidelijke diagnose ervan.
Meer valide metingen van gezichtsherkenning die het echte leven weerspiegelen moeten nog worden ontwikkeld. In het echte leven is gezichtsherkenning veel gecompliceerder. De meeste van de bestaande gezichtstaken gebruiken stilstaande beelden van gezichten, terwijl in de echte wereld gezichten op complexe en subtiele manieren bewegen. Het volledige beeld zal afhangen van tests die een zorgvuldiger onderscheid kunnen maken tussen verschillende soorten gezichtsstoornissen.
Karen Lander werkt niet voor, geeft geen advies aan, heeft geen aandelen in, en ontvangt geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en heeft geen relevante relaties buiten haar academische aanstelling bekend gemaakt.
