Kan technologie consumenten in staat stellen betere beslissingen te nemen bij het kopen van voedsel? giggsy25/Shutterstock
In de schappen van onze supermarkten schuilt een miljardencrimineel bedrijf. Voedselcriminaliteit schaadt niet alleen onze portemonnee, maar bedreigt ook de volksgezondheid. Het omvat activiteiten zoals het verkeerd etiketteren van een product, het vervangen van een voedingsmiddel of ingrediënt door een andere stof die inferieur is, en zelfs vergiftiging.
Dit is een wereldwijde zorg vanwege de manier waarop voedselcriminaliteit zich ontwikkelt. De complexiteit van voedselvoorzieningsketens, de globalisering van voedselmarkten en een gebrek aan transparantie vergroten de kwetsbaarheid van de voedselsector. We moeten dus opnieuw nadenken over hoe we voedselcriminaliteit bestrijden door gebruik te maken van technologie.
Voedselcriminaliteit veroorzaakt nu wereldwijd naar schatting 40 miljard US dollar (31 miljard pond) schade per jaar. De Britse Food Standards Agency definieert voedselcriminaliteit als “ernstige fraude en aanverwante criminaliteit in voedselvoorzieningsketens”.
Als we over voedselcriminaliteit denken vanuit een winstgedreven crimineel perspectief, kunnen we de dubbele rol ervan begrijpen als een manier voor criminelen om vuil geld te genereren dat moet worden witgewassen, en als een middel om illegaal geld uit andere criminele activiteiten wit te wassen.
De zeven soorten voedselcriminaliteit uitgelegd door de Food Standards Agency.
De voedselindustrie is bijzonder aantrekkelijk voor fraudeurs omdat het zeer winstgevend kan zijn. Onderzoekers hebben twee belangrijke benaderingen ontdekt die fraudeurs hanteren met betrekking tot producten waar veel vraag naar is.
Ten eerste richten ze zich op relatief goedkope alledaagse voedingsmiddelen, zoals gebotteld water of olijfolie, omdat hierbij een groot deel van de consumenten betrokken is, wat betekent dat ze hun winst kunnen maximaliseren. Zo leidde een Spaans en Italiaans onderzoek in 2023 tot de inbeslagname van 260.000 liter olijfolie. Onderzoekers ontdekten dat olijfolie met het etiket “vierge” of “extra vierge” was aangelengd met een variant van lage kwaliteit.
Een ander voorbeeld was het paardenvleesschandaal in 2013, toen rundvleesproducten in heel Europa paardenvlees bleken te bevatten. Dit vlees was meer dan vier keer goedkoper om te produceren.
Als alternatief bedriegen sommige fraudeurs niet-wetende “fijnproevers” door premium prijzen te betalen voor goedkoper voedsel dat is aangekleed als een superieur product – bijvoorbeeld goedkope truffels die worden vermomd als exotische Italiaanse truffels.
Helaas is ons begrip van deze complexe financiële misdrijven vaak beperkt, waardoor het opsporen en voorkomen van voedselfraude een uitdagende taak is.
Opkomende technologie
De Association of Certified Fraud Examiners, een internationaal fraudebestrijdingsorgaan, ontdekte dat 91% van de organisaties wereldwijd gebruik heeft gemaakt van data-analysetechnologie als reactie op de toenemende risico’s van financiële criminaliteit. Deze technologie is veelbelovend omdat het verborgen patronen kan blootleggen in enorme datasets, wat leidt tot een betere opsporing en preventie van misdaden.
Machine learning kan bijvoorbeeld gegevens analyseren en verdachte activiteiten identificeren. Het kan ook leren en zich aanpassen als er nieuwe informatie beschikbaar komt. In de context van voedselcriminaliteit kan dit betekenen dat bepaalde locaties, personen of bedrijven die een risico kunnen vormen, worden gemarkeerd.
Het bewijsmateriaal over dit onderwerp is beperkt, dus we denken dat er verder onderzoek nodig is om gevallen van voedselfraude uit het verleden te analyseren. Het identificeren van terugkerende thema’s en patronen met behulp van machine learning zou een beter detectiemodel kunnen ontwikkelen dat, in combinatie met de expertise van regelgevers, voedselproducenten, distributeurs en detailhandelaren, een krachtig hulpmiddel zou kunnen zijn.
De voedselindustrie ondergaat een potentiële verschuiving, waarbij onderzoekers suggereren dat blockchaintechnologie consumenten in staat zou kunnen stellen om betere beslissingen te nemen bij het kopen van voedsel. Blockchain is als een veilig openbaar grootboek waar niet mee geknoeid kan worden. Deze technologie biedt dus de mogelijkheid om iedereen, van supermarktketens tot individuele consumenten, de mogelijkheid te geven om de reis van hun voedsel terug naar de oorsprong te traceren, met gemak en vertrouwen. Stel je voor dat je in de winkel weloverwogen keuzes kunt maken, terwijl je precies weet waar je eten vandaan komt.
In Australië wordt verwacht dat de implementatie van blockchaintechnologie door sommige producenten in de afgelopen jaren zal helpen om het miljardenprobleem van fraude met voedsel en wijn aan te pakken. Uit een recent onderzoek bleek dat de gegevensbeveiliging en weerstand tegen gegevenscorruptie van blockchain belangrijke kenmerken zijn die ten grondslag liggen aan het potentieel van blockchain om voedselfraude te bestrijden.
Samenwerking is de sleutel
Hoewel nieuwe technologie veelbelovend is in de strijd tegen voedselcriminaliteit, zijn er hordes te nemen. Het implementeren van blockchain in de wereldwijde voedselvoorzieningsketen wordt bijvoorbeeld geconfronteerd met uitdagingen zoals een gebrek aan internationale standaarden en problemen met het verwerken van enorme hoeveelheden gegevens. Blockchaintechnologie kan ook aanvullende technologie vereisen, waardoor het duur wordt voor kleine voedselproducenten.
Uiteindelijk ligt de sleutel tot het aanpakken van voedselfraude in samenwerking. We moeten wetshandhavers, professionals uit de industrie, organisaties van alle groottes en academici samenbrengen, elk met het juiste ethische toezicht van hun instellingen.
Antifraudemaatregelen mogen het voor consumenten niet substantieel moeilijker maken om voedsel te kopen. Als het proces te omslachtig wordt, kunnen mensen manieren vinden om het te omzeilen, wat nieuwe kwetsbaarheden in het voedselsysteem kan creëren.
Adrian Gepp heeft financiering ontvangen voor fraudegerelateerd onderzoek van de Accounting and Finance Association of Australia and New Zealand. Hij is ook lid van de Association of Certified Fraud Examiners.
Milind Tiwari heeft financiering ontvangen voor fraudegerelateerd onderzoek van de Accounting and Finance Association of Australia and New Zealand en Charles Sturt University's Sturt Grant Scheme. Hij is ook lid van de Association of Certified Fraud Examiners.