Kleine beslissingen kunnen ook stressvol aanvoelen Cast Of Thousands/Shutterstock
Bijna elke ochtend sta ik voor dezelfde dilemma’s. Of ik mijn vrouw wakker moet maken met een kus of haar langer moet laten slapen. Moet ik uit bed komen of gewoon op de sluimerknop drukken? En dat is nog voordat ik mijn eerste kop koffie heb gedronken.
Ons dagelijks leven zit vol met zogenaamde triviale beslissingen. Mensen voelen zich vaak dom omdat ze te veel nadenken over beslissingen met een lage inzet, maar onderzoek heeft aangetoond dat er logische redenen zijn om zich zo te voelen. Als je begrijpt waarom je je zo gestrest voelt door kleinere beslissingen, kun je leren wat je eraan kunt doen.
Ten eerste worden we soms overweldigd door het grote aantal opties, omdat we het moeilijk vinden de opties met elkaar te vergelijken. Economen hebben lang het idee verdedigd dat het beter is om meer keuzes te hebben. Maar in 2000 stelden de Amerikaanse psychologen Sheena Iyengar en Mark Leeper dit idee ter discussie.
In een van hun studies zetten ze een jamtesttafel op in een supermarkt. Veel meer consumenten kochten een jam als ze minder opties kregen. Bijna een derde (30%) van de klanten ging een jam kopen wanneer de kraam zes smaken had, maar slechts 3% van de klanten kocht jam wanneer er 24 smaken waren.
Op basis van deze bevindingen stelt de Amerikaanse psycholoog Barry Schwartz in zijn boek The Paradox of Choice: Why More is Less, betoogt dat een overvloed aan keuzes mensen angstig kan maken.
Mensen missen vaak de expertise om hun opties goed te beoordelen, of denken dat ze die missen. Bijvoorbeeld bij een financiële beslissing. En als je doelen hebt, zal een gebrek aan zekerheid over hoe rigide je je daaraan wilt houden je waarschijnlijk hoofdpijn bezorgen. Een vaag doel om “meer te gaan sparen” zal u geen duidelijkheid geven wanneer een vriend voorstelt om uit eten te gaan en uw buik rommelt.
Ook kunnen sommige beslissingen die we als triviaal bestempelen in feite een emotionele inzet hebben. Beslissen wat je aantrekt voor een afspraakje, bijvoorbeeld, gaat waarschijnlijk niet alleen over mode.
Hoewel elke factor afzonderlijk al genoeg is om stress te veroorzaken, wordt de bezorgdheid over de beslissing alleen maar groter als alle factoren worden gecombineerd.
Het is je persoonlijkheid
Een andere lijn van onderzoek is gericht op het verband tussen de beslissingsstrategieën van mensen en welzijn. Onderzoekers hebben twee belangrijke beslissingsstrategieën geïdentificeerd: Maximising en satisficing. Maximaliseren is de neiging om te proberen de beste optie te vinden. Satisficing, een term geïntroduceerd door Nobelprijswinnaar Herbert Simon, is een strategie die eindigt zodra een aanvaardbare optie is gevonden.
Het kan allemaal een beetje overweldigend worden.
Doucefleur
Maximeren en satisficen zijn in verband gebracht met persoonlijkheidskenmerken. Er zijn mensen die geneigd zijn te maximaliseren en anderen die meer satisficers zijn.
Schwartz en zijn collega’s vonden een negatief verband tussen een neiging tot maximaliseren en gevoelens van levenstevredenheid. Maximaliseerders (vergeleken met satisficers) hadden ook meer kans om spijt te ervaren na een beslissing. Een verklaring is dat maximizers altijd piekeren over wat ze hadden kunnen doen en hoe ze een betere beslissing hadden kunnen nemen.
Voor alle duidelijkheid, de studie onderzocht geen grote levensbeslissingen over huwelijk of gezondheid, maar richtte zich op alledaagse beslissingen (hoewel soortgelijke bevindingen zijn gerapporteerd over meer ernstige medische beslissingen).
Maak er een gewoonte van
Beslissingen kunnen mentaal vermoeiend zijn. Dus soms voelen alledaagse keuzes moeilijk omdat je beslissingsmoeheid hebt.
William James, een van de grootste denkers van de 19e en 20e eeuw, suggereerde dat gewoonten ons helpen met deze complexiteit om te gaan. Gewoonten nemen de noodzaak om na te denken weg. Door je tijd te investeren in het opbouwen van gewoonten kun je voorkomen dat je over alledaagse beslissingen gaat herkauwen.
De inzichten van William James hebben veel hedendaagse onderzoekers geïnspireerd. Een idee dat populair werd in het boek van psycholoog Daniel Kahneman, Thinking, Fast and Slow, is het idee dat we twee verschillende informatieverwerkingsmechanismen gebruiken, systeem één en systeem twee. Systeem één is onbewust, snel en intuïtief. Het vergt weinig inspanning. Systeem twee is doelgericht denken.
Elke ochtend op dezelfde tijd wakker worden, mijn vrouw kussen en dan koffie zetten is een gewoonte geworden die me heeft geholpen om niet te veel na te denken over deze activiteiten. Ik laat mijn systeem één zoveel mogelijk de leiding nemen, tenminste tot ik mijn eerste kopje koffie drink.
De Amerikaanse schrijver Merlin Mann zei: “denken kan de vijand van actie zijn”. Hoewel ik niet zeker weet of ik het daar helemaal mee eens ben, komen zijn woorden overeen met veel bevindingen uit de psychologie.
Herbert Simon ontwikkelde het idee van satisficing omdat hij geloofde dat mensen beperkte cognitieve en andere capaciteiten hebben (zoals geheugen en aandacht). Te veel nadenken – bijvoorbeeld of je vandaag wel of niet gaat sporten – kan stressvol zijn en de intentie om dat te doen frustreren.
Je moet beslissen hoe je je middelen investeert (of ze nu cognitief, emotioneel of fysiek zijn). Als je ze investeert in het denken over lichaamsbeweging, kan dat de energie verbruiken die je nodig hebt om te oefenen.
Als het gaat om onze dagelijkse beslissingen, kan het verminderen van het aantal opties ook helpen het proces te vergemakkelijken. Apple-medeoprichter Steve Jobs stond erom bekend dat hij bijna elke dag dezelfde outfits droeg (jeans en een turtle neck of een T-shirt), deels om het beslissingsproces te vereenvoudigen.
Het gaat erom dat je accepteert dat je beperkte “beslissingsruimte” hebt en dat je je bewust bent van hoe je die gebruikt. Minder keuzes maken, goede gewoonten ontwikkelen, en ons zogenaamde systeem één de leiding laten nemen, kan ons helpen onze dagelijkse beslissingen onder ogen te zien.
Yaniv Hanoch werkt niet voor, geeft geen advies, heeft geen aandelen in of ontvangt geen financiering van een bedrijf of organisatie die baat heeft bij dit artikel, en heeft geen relevante banden bekendgemaakt buiten zijn academische aanstelling.