Bystrov/Shutterstock
Stel je de toekomst voor. Waar ligt die voor jou? Zie je jezelf ernaar toe schrijden? Misschien is het achter je. Misschien zelfs boven je.
En hoe zit het met het verleden? Stel je je voor dat je over je schouder kijkt om het te zien?
Hoe je deze vragen beantwoordt, hangt af van wie je bent en waar je vandaan komt. De manier waarop we ons de toekomst voorstellen wordt beïnvloed door de cultuur waarin we opgroeien en de talen waaraan we worden blootgesteld.
Voor veel mensen die zijn opgegroeid in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en een groot deel van Europa, ligt de toekomst voor hen en het verleden achter hen. Mensen in deze culturen zien tijd meestal als lineair. Ze zien zichzelf als voortdurend op weg naar de toekomst omdat ze niet terug kunnen naar het verleden.
In sommige andere culturen is de locatie van het verleden en de toekomst echter omgekeerd. De Aymara, een Zuid-Amerikaanse inheemse bevolkingsgroep die in de Andes leeft, zien de toekomst achter zich en het verleden voor zich.
Wetenschappers ontdekten dit door de gebaren van de Aymara te bestuderen tijdens discussies over onderwerpen als voorouders en tradities. Het viel de onderzoekers op dat wanneer Aymara’s over hun voorouders spraken, ze waarschijnlijk voor zich uit gebaarden, waarmee ze aangaven dat het verleden voor hen lag. Wanneer hen echter werd gevraagd naar een toekomstige gebeurtenis, leken hun gebaren aan te geven dat de toekomst achter hen lag.
Naar de toekomst kijken
Analyse van de manier waarop mensen schrijven, spreken en gebaren maken over tijd suggereert dat de Aymara niet de enige zijn. Sprekers van Darij, een Arabisch dialect dat in Marokko wordt gesproken, lijken zich het verleden ook voor te stellen en de toekomst achter. Net als sommige Vietnamees sprekenden.
De toekomst hoeft niet altijd achter of voor ons te liggen. Er zijn aanwijzingen dat sommige Mandarijnsprekers de toekomst als beneden voorstellen en het verleden als boven. Deze verschillen suggereren dat er geen universele locatie is voor het verleden, het heden en de toekomst. In plaats daarvan construeren mensen deze voorstellingen op basis van hun opvoeding en omgeving.
Cultuur beïnvloedt niet alleen waar we de positie van de toekomst zien. Het beïnvloedt ook hoe we onszelf daar zien komen.
Het is makkelijk om aan te nemen dat iedereen net zo over de toekomst denkt als jij.
StunningArt/Shutterstock
In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zien mensen zichzelf meestal lopen met hun gezicht naar de toekomst gericht. Voor de Māori van Nieuw-Zeeland is de aandacht bij het voortbewegen door de tijd echter niet gericht op de toekomst, maar op het verleden. Het Māori-spreekwoord Kia whakatōmuri te haere whakamua betekent “Ik loop achteruit de toekomst in met mijn ogen gericht op mijn verleden”.
Voor de Māori wordt wat voor ons ligt bepaald door wat er gezien kan of is. De Māori beschouwen het verleden en heden als bekende en geziene concepten omdat ze al gebeurd zijn. Het verleden en de toekomst worden geconceptualiseerd als voor een persoon, waar zijn ogen ze kunnen zien.
De toekomst wordt echter als onbekend beschouwd omdat het nog niet gebeurd is. Het wordt gezien als achter je, omdat het nog ongezien is. Māori zien zichzelf als achteruitlopend in plaats van vooruitlopend naar de toekomst, omdat hun acties in de toekomst worden geleid door lessen uit het verleden. Door het verleden onder ogen te zien, kunnen ze die lessen in de tijd meenemen.
Verschillende benaderingen
Wetenschappers weten niet zeker waarom verschillende mensen het verleden, het heden en de toekomst verschillend weergeven. Eén idee is dat onze perspectieven worden beïnvloed door de richting waarin we lezen en schrijven. Onderzoek toont aan dat mensen die van links naar rechts lezen en schrijven tijdlijnen tekenen met het verleden links en de toekomst rechts, wat hun lees- en schrijfpatronen weerspiegelt.
Mensen die van rechts naar links lezen, zoals Arabischtaligen, tekenen echter vaak tijdlijnen met gebeurtenissen uit het verleden rechts en de toekomst links. Leesrichting kan echter niet verklaren waarom sommige links-rechts lezende mensen de toekomst als “achter” zien.
Een andere theorie is dat culturele waarden onze oriëntatie op de toekomst kunnen beïnvloeden. Culturen verschillen in de mate waarin ze waarde hechten aan traditie. Onderzoekers geloven dat je ruimtelijk concept van de toekomst kan worden bepaald door het feit of je cultuur tradities uit het verleden benadrukt of zich richt op de toekomst.
In culturen die het belang van vooruitgang, verandering en modernisering benadrukken, ligt de toekomst normaal gesproken vooraan – bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en de VS. Maar in culturen die veel waarde hechten aan traditie en voorouderlijke geschiedenis, zoals in Marokko en bij inheemse groepen zoals de Māori, staat het verleden centraal en ligt daarom meestal op de voorgrond.
Deze verschillen kunnen ook gevolgen hebben voor initiatieven om mondiale uitdagingen aan te pakken. Als de toekomst niet altijd op de voorgrond staat, dan zullen westerse campagnemantra’s over “voorwaarts gaan”, “verdergaan” en “het verleden achter zich laten” voor veel mensen wellicht geen weerklank vinden.
Maar misschien kunnen we, als we kunnen leren van de manier waarop andere culturen de tijd voorstellen, ons begrip van sommige van de meest urgente problemen in de wereld bijstellen. De toekomst benaderen met een regelmatige blik over de schouder naar het verleden zou kunnen leiden tot een eerlijkere toekomst voor iedereen.
Ruth Ogden ontvangt financiering van de British Academy, de Wellcome Trust, de Economic and Social Research Council, CHANCE en Horizon 2020.
