OLHA TOLSTA/Shutterstock
Muziek is de taal van emoties, die onze gevoelens opwekt en reguleert. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat studenten 37% van de tijd naar muziek luisteren, en dat het hen gedurende 64% van deze sessies vervult met geluk, opgetogenheid of nostalgie.
Kinderen worden wellicht nog meer aan muziek blootgesteld dan volwassenen. Uit onderzoek blijkt dat 54% van de leraren in Zuid-Korea achtergrondmuziek gebruikt op scholen. We weten ook dat in Amerikaanse klaslokalen maar liefst 6,5 keer per uur muziek wordt afgespeeld om kinderen te helpen bij het leren.
Maar hoe vroeg ontwikkelen kinderen een echte waardering voor en begrip van muziek? Onze recente studie, gepubliceerd in Psychological Studies, suggereert dat pasgeborenen vrij muzikaal zijn en vooral vrolijke muziek rustgevend vinden.
Dit kan als verrassend worden beschouwd, want uiteindelijk speelt cultuur een grote rol in wanneer en hoe we muziek begrijpen – het is iets wat we leren. Kleuters zijn bijvoorbeeld vaak niet in staat om plaatjes van blije of droevige gezichten te koppelen aan blije of droevige muziek. Dit vermogen ontwikkelt zich meestal later in de kindertijd.
Het is lang onduidelijk geweest of pasgeborenen en jonge kinderen emoties voelen bij muziek. Maar we weten dat pasgeborenen reageren op aspecten van muziek, zoals het ritme, de structuur en de consonantie en dissonantie.
Jonge baby’s houden ook van “motherese”, een zeer muzikale, melodieuze en langzame manier van spreken die volwassenen vaak gebruiken als ze tegen baby’s praten. Zelfs baby’s die kunnen horen maar geboren zijn bij dove ouders (die niet op deze manier tegen hen spreken) hebben aandacht voor dergelijke spraak of moederlijk gezang.
Sommige onderzoeken suggereren dat zelfs foetussen lijken te reageren op muziek. Eén studie heeft aangetoond dat wanneer zwangere vrouwen in de 28e week van hun zwangerschap naar hun favoriete liedjes luisteren, de hartslag van hun foetussen toeneemt, ook al vertonen de moeders geen verandering in hun hartslag.
Andere studies hebben echter geen dergelijke reactie bij foetussen gevonden. Muziek wordt vaak getest om te vroeg geboren baby’s te helpen in neonatale intensive care afdelingen. Maar van de tien strengste studies met pasgeborenen op intensive care afdelingen vond slechts de helft een gedragsreactie op muziek, zoals minder huilen, stress of pijn. En slechts de helft van de studies vond enig effect op de hartslag of bloeddruk.
Dat gezegd hebbende, hebben zeer weinig studies gekeken naar hoe gezonde, voldragen pasgeborenen reageren op muziek. En geen enkele studie heeft onderzocht hoe zij reageren op emoties in muziek.
Gelukkig is kalmerend
Ons team bekeek hoe muziek gezonde pasgeborenen, die voldragen waren, beïnvloedde. Eerst wilden we een muziekstuk selecteren dat echt vrolijk was, en een ander dat echt verdrietig was.
Twee onderzoekers verzamelden en beluisterden honderden slaapliedjes en kinderliedjes en selecteerden er 25 die vrolijk of droevig klonken. Slechts zes daarvan waren in het Engels gezongen (Simple Simon, Humpty Dumpty, Hey Diddle Diddle, Little Miss Muffet, Ding Dong Bell, Little Bo Beep) terwijl de andere in verschillende andere talen waren.
In totaal 16 volwassen deelnemers hielpen de 25 liedjes te beoordelen op hun emotionele inhoud. Een Frans slaapliedje getiteld Fais Dodo (van Alexandra Montano en Ruth Cunningham) werd het droevigst bevonden, terwijl een Duits liedje, Das singende Känguru (van Volker Rosin), het gelukkigst werd bevonden.
Droevigste lied in studie.
Gelukkigste liedje in de studie.
We speelden deze twee liedjes in willekeurige volgorde – samen met een stille controleperiode – aan 32 baby’s in een eerste experiment. We analyseerden ook hoe 20 gedragingen, zoals huilen, gapen, zuigen, slapen en ledemaatbewegingen milliseconde per milliseconde veranderden tijdens respectievelijk de muziekstukken en de stilte.
In een tweede experiment registreerden we de hartslag van 66 pasgeboren baby’s terwijl ze naar deze twee liedjes of de stilte luisterden.
Het meest opvallende resultaat was misschien wel dat baby’s begonnen te slapen tijdens vrolijke muziek, maar niet bij droevige muziek of wanneer er geen muziek was. Ook vertoonden ze een daling van hun hartslag tijdens vrolijke muziek, maar niet tijdens droevige muziek of stille periodes, wat suggereert dat ze rustiger werden.
In reactie op zowel vrolijke als droevige muziek bewogen de baby’s ook minder vaak hun ogen en waren er langere pauzes tussen hun bewegingen in vergelijking met de stilteperiode. Dit zou kunnen betekenen dat beide soorten muziek een kalmerend effect hadden op de baby’s in vergelijking met geen muziek, maar vrolijke muziek was het beste.
Onze resultaten suggereren dat pasgeborenen dus wel degelijk reageren op emoties in muziek, en dat reacties op muziek al bij de geboorte aanwezig zijn. Eerder werkten we met foetussen en ontdekten dat foetussen in het tweede en derde trimester reageren als hun moeder praat. Dus het luisteren naar praten, zingen en muziek kan de reacties van baby’s op muziek in de baarmoeder voorvormen.
Traditioneel worden slaapliedjes gezongen door de verzorgers, meestal de moeders. Dit zingen is zeer persoonlijk en emotioneel. Moeders die naar ons lab komen, vertellen ons vaak dat lang vergeten slaapliedjes die ze van hun eigen moeders en grootmoeders hadden gehoord, plotseling in hun geheugen opkomen als ze voor hun eigen baby’s zingen.
De emoties van de moeders tijdens het zingen vormen waarschijnlijk de reacties van hun baby’s op muziek.
Zelfs bij gezonde baby’s is er altijd behoefte aan een kalmerende interventie, omdat ze in de eerste levensweken gemiddeld zo’n twee uur per dag huilen.
Kalmeren door muziek, gespeeld of gezongen, is niet voor niets overal ter wereld en in alle tijden wijdverbreid. Baby’s worden geboren met een aangeboren muzikaliteit en reageren gevoelig op muziek. En nu weten we dat vooral vrolijke, geanimeerde en snelle muziek resoneert met hun psychologische en fysieke ritme – waardoor ze kunnen kalmeren, tot rust komen en slapen.
Emese Nagy ontving financiering van de Leverhulme Trust, de Economic and Social Research Council (ESRC), de British Academy en de Nuffield Foundation.
