MaciejGillert/Shutterstock
Elk team dat nog meedoet aan de Fifa World Cup is vastbesloten om de ultieme prijs van het voetbal in handen te krijgen. Maar wilskracht is niet alles. Succes op het veld hangt ook af van het vermogen van de spelers om lange afstanden te rennen, met hoge intensiteit en af en toe een korte sprint.
Uit ons nieuwe onderzoek blijkt dat voetballers kunnen worden ingedeeld in twee verschillende loopstijlen die wij “grizzly’s” en “gazellen” hebben genoemd. Deze bevindingen hebben duidelijke implicaties voor het ontwikkelen van unieke trainingsprogramma’s die de prestaties van beide typen spelers optimaliseren.
Voetbal vereist rennen met variabele snelheden – een belangrijk aspect van prestaties dat controle en analyse vereist, zowel tijdens wedstrijden als tijdens trainingen. Afgezien van het lopen, varieert de snelheid van topvoetballers van 7,2 tot 14,3 km/u voor joggen, 14,4 tot 19,7 km/u voor hardlopen, 19,8 tot 25,1 km/u voor hogesnelheidslopen, en meer dan 25,1 km/u voor sprinten.
Een cruciale factor in de looptechniek is de beenstijfheid. Dit is niet hetzelfde als de pijn en de spierpijn die je voelt na een lange duurloop of herhaalde sprints op hoge intensiteit. In de context van sportprestaties houdt beenstijfheid verband met de spierspanning – die helpt bij het opslaan en hergebruiken van energie. Een speler met een hoge spierstijfheid heeft veel spierspanning, wat betekent dat hij minder energie verspilt als hij het veld op en af rent.
Ons onderzoek heeft twee verschillende loopstijlen geïdentificeerd, gebaseerd op beenstijfheid: “luchtig” en “terrestrisch”. Luchtlopers hebben een hoge beenstijfheid die gekenmerkt wordt door een veerachtige verticale manier van stuiteren, wat een schijnbaar zuinigere loopstijl is. Dit is vergelijkbaar met hoe gazellen lopen.
Terrestrische lopers daarentegen hebben een lage beenstijfheid, gekenmerkt door een meer geaarde, horizontale gang. Zij zijn potentieel meer geschikt voor korte sprints en snelle richtingsveranderingen. Dit is vergelijkbaar met hoe grizzlyberen lopen.
(Deze metaforen zijn gebaseerd op de visuele voorstelling van hoe deze dieren rennen, eerder dan op hun lichaamsgrootte of vorm).
Het belang van loopstijl
In ons onderzoek vroegen we 25 voetballers uit de Engelse Premier League om op een loopband te lopen terwijl we hun loopstijlen analyseerden. We ontdekten dat het gebruik van een maat die bekend staat als de “duty factor” een eenvoudige maar effectieve manier is om loopstijlen te beschrijven. Deze wordt berekend als de verhouding tussen de tijd dat de voet in contact is met de grond en de tijd tussen twee opeenvolgende posities van die voet.
Lagere belastingfactoren worden geassocieerd met een kortere contacttijd met de grond, een langere tijd in de lucht en een hogere beenstijfheid – gazellestijl. Omgekeerd worden hogere belastingsfactoren geassocieerd met langere tijd op de grond, kortere tijd in de lucht en lagere beenstijfheid – zoals grizzlies.
In feite ontdekten wij dat de meeste spelers een gazelle of grizzly loopstijl hebben bij verschillende snelheden. Met name “brede spelers” zoals vleugelspelers en fullbacks vertoonden doorgaans een gazelle-loopstijl, terwijl centrale middenvelders doorgaans een meer grizzly-achtige loopstijl hanteerden.
Interessant is dat sommige spelers niet consequent in één van beide groepen konden worden ingedeeld. Bij één speler daalde de belastingsfactor met 26% tussen de snelheden van 12 en 20 km/u. Hij hergebruikte energie beter bij hogere snelheden dan andere spelers in de groep, maar was beter in het veranderen van richting bij lagere snelheden. Deze vleugelspeler werd daarom gecategoriseerd als een “kangoeroe”, die beenstijfheidseigenschappen bezit die meer energie teruggeven naarmate hij sneller beweegt.
Centrale middenvelders zoals Declan Rice lopen typisch als grizzly’s.
MaciejGillert/Shutterstock
Ons bewijs suggereert dat gazelle lopers wellicht zuiniger zijn dan grizzly lopers bij hogere snelheden, en dus meer geschikt zijn voor continu box-to-box lopen. Grizzlylopers daarentegen zouden beter geschikt kunnen zijn voor korte sprints en het markeren van tegenstanders, omdat hun meer geaarde stijl gemakkelijker veranderingen van richting mogelijk maakt.
Implicaties voor de training
Het is denkbaar dat gazelle-spelers hun energiebronnen kunnen optimaliseren door de grizzlystijl toe te passen wanneer zij in korte, reactieve uitbarstingen lopen en de gazellestijl wanneer zij langer moeten lopen.
Vanuit een trainingsperspectief lijkt het zinvol voor voetballers om aspecten van beide loopstijlen te verbeteren om de eisen van de verschillende loopsnelheden te beheersen, en zich niet alleen op hun sterke maar ook op hun zwakke punten te richten. Als de trainer echter de loopprestaties van elke speler wil verbeteren, moet hij ook de natuurlijke loopstijl van de speler benutten.
Uit onderzoek is gebleken dat oefeningen met een hoge intensiteit, zoals plyometrie (waarbij snelheid en kracht van verschillende bewegingen worden gebruikt om spierkracht op te bouwen) de beenstijfheid verbeteren en wellicht passen bij het looppatroon van gazellen. Daarentegen zou weerstandstraining (zoals sledetrekken) beter passen bij de loopstijl van de terrestrische grizzly’s.
Uiteindelijk zullen beide typen spelers baat hebben bij trainingsmethoden die het vermogen van hun spieren om kracht te creëren verbeteren, wat specifiek zou kunnen zijn voor verschillende gewrichten van de onderste ledematen (zoals heupen en enkels). Maar welke oefening voor hen het meest gunstig is, kan worden beïnvloed door hun unieke loopstijl.
Loopstijlvoorkeuren zouden ook andere belangrijke implicaties kunnen hebben, zoals voor herstelbehoeften. Dit zou bijzonder nuttig zijn bij evenementen zoals het WK in Qatar, met zijn energievretende omstandigheden en schema.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en hebben buiten hun academische aanstelling geen relevante banden bekendgemaakt.
