Van White Lotus tot Succession, er is veel vraag naar televisiedrama’s over de superrijken. De personages in deze shows worden meestal afgeschilderd als gerechtigd, hol en triest. Maar ze worden niet per se afgeschilderd als onintelligent. Dus zijn rijke mensen rijk omdat ze slim zijn?
Midden in een crisis van de kosten van levensonderhoud gaat deze vraag verder dan wetenschappelijke nieuwsgierigheid en raakt iets diepers.
Als de nettowaarde van mensen alleen het gevolg zou zijn van hun intelligentie, zou de gigantische welvaartskloof die we in onze samenleving zien misschien als minder onverdraaglijk worden ervaren – althans door sommigen. Ongelijkheid zou de prijs zijn die betaald moet worden om de slimsten ons allemaal naar een betere toekomst te laten leiden.
Het lijdt weinig twijfel dat intelligentie bijdraagt aan iemands economisch en professioneel succes. Neem de selfmade miljardairs Elon Musk, Jeff Bezos en Ray Dalio, om er maar een paar te noemen. Het zou verrassend zijn als topvernieuwers op geavanceerde gebieden zoals technologie en financiën gemiddeld bleken te zijn.
In feite is intelligentie de beste voorspeller van zowel onderwijsprestaties als werkprestaties. En academisch en professioneel succes is op zijn beurt een vrij goede voorspeller van inkomen. Maar dat is niet het hele verhaal.
Niet alle hoog intelligente mensen worden in de eerste plaats gedreven door een verlangen naar rijkdom – ze hebben vaak een dorst naar kennis. Sommigen kiezen in plaats daarvan voor relatief minder goed betaalde banen die intellectueel meer voldoening geven, zoals architectuur, techniek of onderzoek. Uit een recente Zweedse studie bleek dat de cognitieve testscores van de top 1% van de verdieners niet significant verschilden van de scores van degenen die iets minder verdienden.
Maar in hoeverre verhoogt intelligentie de rijkdom? Voordat we in de bewijzen duiken, moeten we verduidelijken wat onderzoekers bedoelen met “intelligentie”. Intelligentie kan worden gedefinieerd als het vermogen om een groot aantal cognitieve tests met succes uit te voeren. En deze lijken met elkaar in verband te staan. Als iemand goed is in het oplossen van een bepaalde cognitieve test, zal hij waarschijnlijk ook goed presteren in andere cognitieve tests.
Intelligentie is echter geen monolithische eigenschap. In feite bestaat het uit ten minste twee brede constructen: vloeibare intelligentie en gekristalliseerde intelligentie. Vloeibare intelligentie heeft betrekking op cognitieve kernmechanismen, zoals de snelheid waarmee stimuli worden verwerkt, geheugencapaciteit en abstract redeneren. Omgekeerd verwijst gekristalliseerde intelligentie naar de vaardigheden die in een sociale omgeving worden ontwikkeld, zoals lezen en schrijven, rekenen en kennis over specifieke onderwerpen.
Dit onderscheid is van belang omdat deze twee soorten intelligentie zich op verschillende manieren ontwikkelen. Vloeibare intelligentie kan worden geërfd, kan niet worden versterkt en neemt vrij snel af met de leeftijd. Gekristalliseerde intelligentie daarentegen neemt gedurende het grootste deel van de volwassenheid toe en begint pas na ongeveer 65 jaar af te nemen.
Maar vloeibare intelligentie helpt gekristalliseerde intelligentie op te bouwen. Vloeibare intelligentie vertegenwoordigt het vermogen van de hersenen om informatie te verwerven en uit te werken. Gekristalliseerde intelligentie is voor een groot deel verworven informatie.
Dit betekent dat als je redeneervermogen scherp is, je nieuwe informatie snel zult verwerken. Je zult nieuwe informatie nauwkeurig integreren met oude informatie. Uiteindelijk zal dit het leren van elk vakgebied versnellen en bijdragen aan je academische en financiële succes.
Onderwijs is een factor
Toch zijn aangeboren capaciteiten niet het enige dat telt. Een andere belangrijke factor is onderwijs.
In een kwantitatief onderzoek is vastgesteld dat hoe meer jaren onderwijs, hoe hoger de intelligentiescores van studenten. Cruciaal is dat deze verbeteringen voortkomen uit training in specifieke vaardigheden in plaats van het verbeteren van algemeen intellectueel vermogen. Dus school leert je nuttige dingen voor zowel professioneel succes als het uitvoeren van intelligentietests.
Het is niet verrassend dat onderwijs op zijn beurt wordt beïnvloed door de sociaal-economische status van het gezin. Zo bieden dure scholen en privé-leraren de leerling zeer efficiënt gepersonaliseerd onderwijs. Toegang tot onderwijs van topkwaliteit kan dus een enorm verschil maken voor het toekomstige inkomen.
Natuurlijk werkt de invloed van de sociaal-economische status van de familie op de rijkdom niet alleen via het onderwijs. Erfenis en netwerken behoren tot de meest voor de hand liggende mechanismen. Dit geldt met name voor ondernemers, wier investeringspotentieel en connecties fundamenteel zijn voor zakelijk succes.
De rol van geluk
Intelligentie, opleiding en sociaal-economische status zijn dus allemaal van invloed op iemands inkomen. Het is echter onwaarschijnlijk dat deze factoren alleen de individuele verschillen in rijkdom volledig verklaren. In feite suggereert een recente studie dat geluk een belangrijke invloed heeft.
Deze studie benadrukt dat de statistische verdeling van rijkdom verschilt van de verdeling van intelligentie. Intelligentie is “normaal verdeeld”, waarbij de meeste individuen rond het gemiddelde zitten. Rijkdom daarentegen volgt een “pareto-verdeling”, een formule die aantoont dat 80% van de rijkdom van een land in handen is van slechts 20% van de bevolking.
Intelligentie versus verdeling van rijkdom
De verdeling van intelligentie (linkerpaneel) en rijkdom (rechterpaneel; waarden in logische schaal). De gegevens zijn gesimuleerd en worden alleen getoond voor expositiedoeleinden.
Auteur verstrekt
Dit betekent dat intellect alleen de onevenredige verschillen tussen arm en rijk in onze samenleving niet kan verklaren.
De studie bagatelliseert de rol van intelligentie (of talent in het algemeen) niet. Een goede intellectuele aanleg verbetert de kansen om rijk te worden. Toch is intelligentie geen garantie om rijk te worden. Bovendien kan een reeks gelukkige gebeurtenissen onopvallende individuen duidelijk veranderen in veelverdieners.
Dat wil zeggen, als het gaat om rijk worden, is intelligentie noch voldoende noch noodzakelijk. Maar het helpt wel.
“Ik heb liever geluk dan goed,” zegt het personage Chris Wilton (Jonathan Rhys Meyers) in Woody Allen’s film Match Point. In het licht van het bewijs dat we net hebben bekeken, kan hij gelijk hebben.
Geboren worden in een rijke en hoog opgeleide familie is een gelukkige gebeurtenis. Evenzo komen toevallige gelukstreffers (zoals het winnen van de loterij) niet voort uit jarenlang hard werken. We kunnen zelfs nog verder gaan en concluderen dat intelligent zijn zelf een vorm van geluk is.
Veel dingen die bijdragen aan het bereiken van financieel succes liggen buiten onze controle. De meeste, zo niet alle, extreem rijke mensen zijn op de een of andere manier gezegend door Lady Luck.
Omgekeerd is het zeker van belang het beste te maken van wat het geluk ons brengt. Toegegeven, veel mensen profiteren alleen maar van de voordelen van geërfde privileges.
Hoe dan ook, veel kleine en grote fortuinen komen voort uit een intelligent gebruik van de middelen waarmee we gelukkig zijn begiftigd – of ze nu intellectueel, educatief of sociaal-economisch zijn.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en hebben buiten hun academische aanstelling geen relevante banden bekendgemaakt.
