imrankadir/Shutterstock
Toen Angela, een Maleise zonnebeer, op 27 juli opstond en zwaaide naar bezoekers van haar verblijf in de Huangzhou Zoo in China, werd ze een sensatie op de sociale media. Haar lichaamsbouw, houding en schijnbaar vriendelijke gebaar leken zo menselijk dat mensen speculeerden dat ze eigenlijk een gekostumeerde artiest was. Het verhaal werd zo populair dat de dierentuin de beweringen moest ontkennen. Maar dat laat maar weer eens zien hoe weinig mensen weten over deze fascinerende dieren.
Angela is een authentieke beer, bekend om haar capriolen in de dierentuin.
Grizzly’s en ijsberen zijn enorm, ze worden 2,5 meter groot en wegen 400-700 kg. Maar niet alle berensoorten zijn zo groot. Angela’s sierlijke gestalte van 1,3 m en 50 kg is typisch voor een zonnebeer. Zonneberen staan vaak rechtop en moeders lopen zelfs rond met hun baby in hun armen. Het Paradise Wildlife Park in Hertfordshire, UK, heeft onlangs een video geplaatst van een van zijn zonneberen, Kyra, die rechtop staat.
Beren dragen over het algemeen wat extra vet met zich mee en tropische zonneberen hebben niet de dikke vacht van hun neven uit koude klimaten. De huidplooien van de arme Angela zijn dus goed te zien en ze heeft last van een “broekverzakking”.
Hoe zit het met het zwaaien?
Alleen dieren die klimvaardigheden hebben ontwikkeld, zoals beren, wasberen, primaten en sommige van de kattenfamilie, kunnen hun handpalmen omhoog draaien en hun onderarmen zijwaarts bewegen. Hierdoor kunnen ze zich aan bomen vastgrijpen. Dieren die geëvolueerd zijn om lange afstanden te rennen, zoals herten, wolven en paarden, kunnen dit niet.
Denk aan je hond die zijn poot geeft. De beweging is heel anders dan een golf. Zonneberen zijn de sterkste klimmers in de berenfamilie en dus zwaait Angela in zekere zin omdat ze dat kan.
Zonneberen zijn uitstekende klimmers.
Lillian Tveit/Shutterstock
Wat haar motivatie betreft, als ze bang was, zou ze waarschijnlijk wegrennen van de mensenmassa’s en zich verstoppen in haar binnenverblijf. Hoewel zonneberen opstaan en hun crèmekleurige oranje borstvlekken laten zien als ze zich bedreigd voelen, ziet ze elke dag mensen. We denken dat ze waarschijnlijk gewoon wil opstaan en duidelijk haar territorium wil innemen als ze bezoek krijgt, een beetje zoals wij op onze stoep gaan staan als vreemden bij ons aanbellen.
Opstaan stelt zonneberen ook in staat om over grotere afstanden te ruiken. Hoewel ze in het wild solitair leven, kunnen zonneberen goed communiceren als ze in groepen zijn gehuisvest en zijn ze, afgezien van mensen en gorilla’s, de enige dieren die elkaars gezichtsuitdrukkingen kunnen imiteren om sociaal te kalmeren. Het is mogelijk dat Angela de bezoekers nadeed die naar haar zwaaiden.
Toch moeten we Angela waarschijnlijk geen mensachtige motivaties voor het zwaaien toeschrijven. Zonneberen gebruiken hun poten veel om in het wild voedsel te vinden, zoals fruit, mieren, kevers, termieten en zelfs honing. Door op hun achterpoten te staan, kunnen ze met hun voorpoten scheuren, porren en porren tot ze hun eten hebben. Ze hebben ook een 30 cm lange tong waarmee ze hun voedsel oplikken. Waarschijnlijk maakte Angela gewoon een gebaar van verplaatste nieuwsgierigheid, zoals een kat die een beeld op een tv-scherm bekijkt, terwijl ze haar verblijf verdedigde.
Zonneberen hebben lange tongen.
Yatra4289/Shutterstock
Een leermoment
Sinds Angela op de Chinese blogsite Weibo verscheen, zijn de bezoekersaantallen van de dierentuin van Huangzhou met 30% gestegen en hebben miljoenen mensen internationaal belangstelling getoond. Hoewel dit een schattig verhaal is, heeft het ook een serieuze kant. Zonneberen, beter bekend als Helarctos malayanus, staan als “kwetsbaar” op de rode lijst van bedreigde diersoorten van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN). Dit betekent dat zonneberen dringend bescherming nodig hebben.
Zes van de acht berensoorten in de wereld worden met uitsterven bedreigd. Zuid-China maakt deel uit van het natuurlijke verspreidingsgebied van de zonnebeer, maar er leven er nog maar heel weinig in het wild in China. De meerderheid van de overgebleven wilde populatie zonneberen leeft in Maleisië, Thailand, Laos, Cambodja, India, Bangladesh en Myanmar.
Zonneberen kunnen meer dan 20 jaar oud worden, maar worden langzaam volwassen. Moeders investeren veel zorg in de opvoeding van hun één of twee welpen en worden pas weer zwanger als hun welpen zelfstandig zijn, rond de leeftijd van drie jaar. Daarom proberen mannetjes van de meeste berensoorten vaak het jong van een vrouwtje te doden, zodat ze bereid is om te paren. Ze zal niet paren als ze jongen heeft.
Zoals alle Aziatische berensoorten, worden zonneberen gestroopt voor de gal uit hun galblaas, die gebruikt wordt in de traditionele geneeskunde. Ze worden ook gedood voor hun poten, die als dure delicatesse worden gegeten. Internationale handel in deze delen van beren is verboden onder de Conventie over Internationale Handel in Bedreigde Soorten (Cites), maar de handhaving is ontoereikend.
China werkt aan een betere bescherming van wilde dieren met strengere wetten en door meer nationale parken aan te wijzen.
Wereldwijd spelen dierentuinen ook een belangrijke rol in het onderwijzen van het publiek over natuurbehoud. Al vele jaren richt China zijn inspanningen op het beschermen van de reuzenpanda. Het behoud van de panda wordt gedreven door de iconische status van de panda, zowel in China als daarbuiten. Maar dankzij Angela krijgt een andere berensoort nu ook aandacht.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat zouden hebben bij dit artikel en hebben geen relevante banden bekendgemaakt buiten hun academische aanstelling.
