shutterstock/thinkhubstudio
In tegenstelling tot “traditionele” AI die vertrouwt op vooraf bepaalde regels en patronen, is generatieve AI in staat om nieuwe inhoud te produceren, zoals tekst, video, afbeeldingen en muziek. In tegenstelling tot oude AI kan generatieve AI op een bepaalde manier buiten de gebaande paden denken. De implicaties zijn diepgaand en verstrekkend, met het potentieel om vrijwel elke tak van de samenleving opnieuw vorm te geven.
Gesprekken over AI gaan vaak over de vraag of het netto positief of negatief zal zijn voor de maatschappij, maar ons nieuwe onderzoek als onderdeel van een internationaal team suggereert dat het erkennen van de schijnbare paradoxen van AI ons kan helpen een duidelijker beeld te ontwikkelen over de risico’s en potentiële voordelen ervan. We hebben ons gericht op vier belangrijke maatschappelijke gebieden: informatie, werk, onderwijs en gezondheidszorg.
Werk
Digitale technologieën hebben een geschiedenis van scheve voordelen. Hoger opgeleide werknemers profiteren ervan, terwijl lager opgeleide werknemers worden verdrongen door automatisering – een trend die bekend staat als “skill-biased technologische verandering”. Generatieve AI daarentegen belooft menselijke capaciteiten te verbeteren in plaats van te vervangen, waardoor deze negatieve trend mogelijk wordt omgekeerd. Studies hebben aangetoond dat AI-tools zoals chatassistenten en programmeerhulpen de productiviteit en werktevredenheid aanzienlijk kunnen verhogen, vooral voor minder geschoolde werknemers.
Niettemin kan ongelijke toegang tot AI-technologieën bestaande ongelijkheden verergeren doordat mensen zonder de benodigde digitale infrastructuur of vaardigheden achterblijven. Het is bijvoorbeeld onwaarschijnlijk dat generatieve AI in de nabije toekomst veel directe gevolgen zal hebben voor het zuiden van de wereld, omdat er onvoldoende wordt geïnvesteerd in de noodzakelijke digitale infrastructuur en vaardigheden.
School
Generatieve AI kan persoonlijke ondersteuning en aanpassingsvermogen bij het leren verbeteren. Chatbot-tutoren, bijvoorbeeld, zijn klaar om onderwijsomgevingen te transformeren door real-time, gepersonaliseerde instructie en ondersteuning te bieden. Deze technologie kan de droom waarmaken van dynamische, vaardigheidsaanpassende onderwijsmethoden die direct reageren op de behoeften van studenten zonder voortdurende tussenkomst van docenten.
Generatieve AI heeft het vermogen om het onderwijs te transformeren.
Shutterstock/Ground Picture
Toch moet het zorgvuldig worden geïmplementeerd om te voorkomen dat vooroordelen worden bestendigd of geïntroduceerd, niet alleen wat betreft de informatie die wordt ingevoerd in AI’s, maar ook hoe ze worden gebruikt. Uit een onderzoek bleek bijvoorbeeld dat vrouwelijke studenten minder vaak ChatGPT gebruiken dan hun mannelijke tegenhangers. Deze ongelijkheid in het gebruik van technologie kan niet alleen directe gevolgen hebben voor de schoolprestaties, maar ook bijdragen aan een toekomstige genderkloof in de beroepsbevolking.
Gezondheidszorg
Generatieve AI kan artsen helpen betere keuzes te maken. Maar het kan ze ook aanzetten tot het maken van slechtere keuzes.
Generatieve AI zou de menselijke capaciteiten in de medische praktijk kunnen vergroten door artsen te begeleiden bij diagnose, screening, prognose en triaging. Het zou de werkdruk kunnen verlagen, waardoor medische zorg toegankelijker en betaalbaarder wordt. Uit een onderzoek bleek dat de integratie van menselijk en AI-oordeel leidde tot superieure prestaties in vergelijking met een van beide, wat aantoont hoe goed mensen en AI kunnen samenwerken.
Dat gezegd hebbende, is het mogelijk dat de diagnostische prestaties van sommige deskundige artsen niet worden verbeterd door AI. Uit een ander onderzoek, dat zich richtte op radiologie, bleek dat AI in feite onjuiste diagnoses kan veroorzaken in situaties die anders correct zouden zijn beoordeeld. Dit benadrukt de noodzaak van een evenwichtige integratie die mensen aanvult in plaats van vervangt.
Desinformatie
Zal generatieve AI de verspreiding van desinformatie verergeren of juist verminderen? Generatieve AI belooft gepersonaliseerde online content, die de gebruikerservaring kan verbeteren en aanpassen. Het kan ook de toegang tot content verbreden, bijvoorbeeld via directe taalvertalingen of door het makkelijker te maken voor mensen met een handicap om toegang te krijgen tot content.
Het kan echter ook een krachtig hulpmiddel zijn voor “surveillancekapitalisme”. AI kan enorme hoeveelheden persoonlijke gegevens verzamelen die vervolgens kunnen worden geëxploiteerd voor bedrijfsgewin, onder andere door gebruik te maken van de vooroordelen of kwetsbaarheden van mensen.
We zien nu al de verspreiding van desinformatie door middel van geavanceerde en gepersonaliseerde “deepfakes”, en we kunnen binnenkort zien dat AI wordt gebruikt om kiezers te microtargeten met overtuigende nepcontent die de verkiezingen aanzienlijk kan beïnvloeden.
Toch is er ook hoop dat AI kan helpen bij deze problemen. Uit één onderzoek bleek dat het aangaan van een dialoog met generatieve AI de samenzweringsovertuigingen onder samenzweringsgelovers aanzienlijk vermindert. De AI blijkt in staat om complexe vragen van samenzweringsgelovers over mogelijke samenzweringen te beantwoorden op een manier die geen mens kan.
Hoe moeten overheden reageren?
Toen we keken naar hoe de EU, het VK en de VS probeerden een regelgevend kader rond deze kwesties op te stellen, was onze belangrijkste observatie dat ze in de val trapten van het over het hoofd zien van het potentieel van AI om sociaaleconomische ongelijkheden te verergeren.
Beleidsvorming moet AI-innovatie in evenwicht brengen met sociale gelijkheid en consumentenbescherming. Toekomstige verbeteringen in de regelgeving moeten onder andere bestaan uit rechtvaardige belastingstructuren, het mondiger maken van werknemers, het controleren van consumenteninformatie, het ondersteunen van menselijk aanvullend AI-onderzoek en het implementeren van robuuste maatregelen tegen door AI gegenereerde verkeerde informatie.
We bevinden ons op een kritiek historisch kruispunt, waar de beslissingen van vandaag wereldwijde gevolgen zullen hebben voor de komende generaties. Het is een opwindend maar ontmoedigend moment om te leven, belast met zware verantwoordelijkheden. Ieder van ons speelt een cruciale rol als architect van de toekomst. We kunnen allemaal bijdragen om de koers te bepalen naar een positief gebruik van wat de grootste innovatie van de mensheid zou kunnen zijn, of de slechtste.
De auteurs werken niet voor, adviseren niet, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat zouden hebben bij dit artikel en hebben geen relevante banden bekendgemaakt buiten hun academische aanstelling.
