Shutterstock
Nippen van een koffie op weg naar je werk is een ritueel dat de meeste mensen voor lief nemen zonder na te denken over hoe de heerlijke koffiebonen hun kopje hebben bereikt. Je weet waarschijnlijk wel dat koffie uit tropische streken komt. Maar wat minder bekend is, is dat koffie het product is van een ongelooflijk partnerschap tussen de vogels en de bijen.
In een recente studie werd onderzocht hoe vogels hielpen plagen te bestrijden en hoe bijen hielpen koffieboerderijen te bestuiven. Het onderzoek toonde aan hoe samenwerking met wilde dieren boeren kan helpen meer geld te verdienen. Maar het is slechts één voorbeeld van de voordelen die de natuur ons biedt en die we als vanzelfsprekend beschouwen.
De natuur zuivert het water dat we drinken en de lucht die we inademen, ze helpt ziekten onder controle te houden en natuurreservaten geven ons geweldige ruimtes om te ontspannen en te sporten. Het geeft ons ook directe financiële voordelen. Zo is de wereldwijde bestuiving van gewassen door bijen en andere bestuivers zoals vogels goed voor 195 miljard dollar (160 miljoen pond). Recente schattingen tonen aan dat 75% van de belangrijkste voedselgewassen ter wereld, zoals aardappelen, sojabonen en tomaten, afhankelijk zijn van bestuiving door dieren.
Een heet goed
Zo ook koffie, een belangrijke tropische plant met een wereldwijde exportwaarde van 24 miljard US$ in 2012. Ongeveer 20-25 miljoen huishoudens zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van de koffieteelt, waaronder handelaren, exportmanagers, boeren en koffiebarista’s.
Bij op koffiebloem.
Shutterstock
Hoewel Arabica-koffie (Coffea arabica) zichzelf kan bestuiven, vergroten bestuivers de vruchtzetting (wanneer een bloem verandert in een bes), de grootte, en de opbrengst. Boeren zien vogels vaak als een plaag die zaden en gewassen eet. Maar vogels foerageren op de koffiebessenboorder (Hypothenemus hampei Ferrari), een kleine kever die een van de schadelijkste plagen is voor koffiegewassen.
Waarde van de natuur
Op 30 kleine koffieboerderijen in Costa Rica vergeleken onderzoekers hoe de gewassen groeiden wanneer ze werden afgesloten van vogels en bijen. Het experiment hielp de onderzoekers om de economische waarde van ongediertebestrijding, bestuiving en het gecombineerde effect op de koffieproductie te kwantificeren.
Op elke locatie werden vier planten ingesloten met een plastic gaas dat klein genoeg was om bladetende vogels uit te sluiten, maar groot genoeg om bijen en andere kleine dieren toegang te geven tot de plant. De vier andere planten werden niet omheind. Op elk van de acht planten werden vier gelijksoortige takken uitgekozen en de bijen werden met fijnmazige nylon gaaszakjes ervan weerhouden de bloemen op deze takken te bezoeken.
De resultaten toonden aan dat vogels en bijen de vruchtzetting en het gewicht met 4-11% verhoogden en de broca aantasting verminderden. Deze effecten waren het grootst wanneer zowel vogels als bijen de koffieplanten mochten bezoeken. De auteurs van de studie schatten dat het uitsluiten van zowel vogels als bijen zou leiden tot een gemiddeld opbrengstverlies van 24,7%, wat neerkomt op een verlies van $1.066/ha (£830/ha).
Van synergetische interacties is sprake wanneer twee processen op elkaar aansluiten en het resultaat of product groter is dan de som van de afzonderlijke effecten. Interacties tussen verschillende dierlijke bestuivers kunnen de opbrengst verbeteren. Soms worden door imkers beheerde honingbijen gebruikt om gewassen te bestuiven. De aanwezigheid van wilde bijen kan het gedrag van beheerde honingbijen veranderen; zo kunnen de verschillende bijensoorten verschillende foerageerpatronen hebben, wat leidt tot een algehele toename van het aantal bewegingen en vluchten. Dit gedrag kan leiden tot een aanzienlijke toename van de gewasopbrengst in amandelboomgaarden.
Ongeveer 35-40% van de potentiële gewassen in de wereld wordt vernietigd door ongedierte, zoals woestijnsprinkhanen (Schistocerca gregaria) of legerwormen (Spodoptera exempta). Deze insecten zijn een smakelijk hapje voor vogels. Vogels helpen ook bij de verspreiding van zaden. Als we de natuur beschermen, helpen we onszelf.
Koffie wordt verbouwd in enkele van de meest natuurrijke habitats op aarde, maar de landbouwmethoden worden steeds intensiever. Dit bedreigt vogelsoorten die reeds op de lijst van beschermwaardige soorten staan, zoals de Cerulean (Setophaga cerulea) en de Golden-winged warblers (Vermivora
chrysoptera). Veel van deze vogelsoorten zijn afhankelijk van insecten uit bossen die grotendeels zijn vervangen door koffieboerderijen. Een manier om de wilde dieren op boerderijen te helpen is koffie in de schaduw, geplant onder een bladerdak van bomen. Dit biedt niet alleen een thuis aan vogels en de insecten waarmee ze zich voeden, maar levert ook koffie van hogere kwaliteit op. Met schaduw beplante koffieboerderijen helpen bedreigde primatensoorten zoals de Javaanse langzame lori (Nycticebus javanicus).
Golden-winged warbler.
Shutterstock
Natuurbeschermers moeten boeren helpen plantages aan te leggen die de behoeften van de wilde dieren in evenwicht brengen en tegelijkertijd een goede winst opleveren. Intensieve landbouw is ook dichter bij huis een probleem voor wilde dieren. In het VK zijn de populaties boerenlandvogels, zoals tortelduiven (Streptopelia turtur) en veldleeuweriken (Alauda arvensis), sterk gedaald. Boeren kunnen een enorm verschil maken voor de natuur door stukken ruig grasland en struikgewas te laten staan. Maar ze hebben overheidssteun nodig om de verloren oogsten goed te maken.
De auteurs werken niet voor, geven geen advies aan, hebben geen aandelen in, en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat zouden hebben bij dit artikel, en hebben geen relevante banden buiten hun academische aanstelling bekendgemaakt.
