Zou het kunnen gebeuren? Triff/Shutterstock
Kijk nu niet – maar we beleven momenteel een stortvloed aan verhalen over een aanstaande wereldwijde catastrofe. Maar in een afwisseling van berichten over pandemieën en klimaatverandering, wordt deze wereldwijde catastrofe veroorzaakt door de inslag van een reusachtige asteroïde. Of komeet. Of beide. Dit kan extra onheilspellend aanvoelen gezien de gebeurtenissen in de recente Netflix-film “Don’t Look Up”, waarin de aarde wordt bedreigd door een “planet killer” asteroïde.
Maar hoe bezorgd moeten we ons echt maken – en wat zou er gebeuren als zo’n lichaam ons daadwerkelijk zou raken?
Het is mijn ervaring dat dodelijke asteroïden de neiging hebben toe te slaan in de zomermaanden, wanneer er weinig nieuws is. Misschien zijn we zo moe van het grimmige nieuws over de verspreiding van de omicron COVID variant en aanverwante problemen dat een killer asteroïde (of komeet) een verfrissende afwisseling is.
Sommige Britse kranten hebben zich gewend tot Nostradamus, de 16e eeuwse astroloog. Een paar kranten schreven eind 2021 dat 2022 het jaar zou zijn waarin Nostradamus voorspelde dat de wereld zou vergaan door een enorme inslag van een hemellichaam uit de ruimte. Deze haak heeft geleid tot tabellen van objecten die in 2022 dicht bij de Aarde kunnen komen (of, waarschijnlijker, niet zullen komen).
Mijn favoriete lijst werd gepubliceerd door de krant Sun, die alleen al in januari vijf asteroïden beschreef die op weg waren naar de Aarde.
De angstaanjagende kop en de bijbehorende afbeelding van een Aarde in ogenschijnlijk gevaar wordt enigszins ondermijnd door de zinnen na de afbeelding, waarin de krant stelt dat “alle voorspelde asteroïden dit jaar de Aarde op een aanzienlijke afstand zullen passeren en dat het zeer onwaarschijnlijk is dat zij onze planeet zullen raken”. De eerste twee asteroïden in deze lijst (2021 YQ en 2021 YX), die op 5 januari op afstanden van respectievelijk 1,3 en 2,4 miljoen mijl langs de aarde raasden, hebben we al gemist (of zijn erdoor gemist).
Barringer krater luchtfoto.
USGS/wikimedia
Nee, ik heb ze ook niet opgemerkt – en ik bestudeer asteroïden. Er worden nog drie asteroïden voorspeld die de komende dagen tussen 1 en 5 miljoen mijl van de aarde zullen passeren, variërend in grootte van die van een auto tot die van het Vrijheidsbeeld. De asteroïde die het dichtst in de buurt komt, staat nog steeds vier keer zo ver weg als de maan, dus dat is niet echt dichtbij.
Is ‘Don’t Look Up’ realistisch?
Don’t Look Up is een allegorie, waarbij de wereldwijd catastrofale impact van een “planet killer” wordt gebruikt voor de wereldwijd catastrofale impact van klimaatverandering. Het is een verhaal over corruptie, venaliteit en politiek en bedrijfs eigenbelang dat boven de gezondheid en het welzijn van de mensheid wordt geplaatst. Het is ook erg grappig.
Zonder al te veel spoilers weg te geven, concentreert het plot zich rond twee astronomen (een afgestudeerde studente en haar professor) die een komeet ontdekken die over zes maanden met de aarde in botsing zal komen. Ze proberen het de president van de Verenigde Staten (schitterend gespeeld door Meryl Streep) te vertellen, maar die is meer bezig met de tussentijdse verkiezingen.
De film steekt de draak met de rechtse Amerikaanse politiek, de invloed van donaties aan politieke partijen op het beleid (en de politici), het toenemende vermogen van de moderne technologie om informatie te verzamelen over gezondheid, gewoonten en levensstijl en het gebruik van die informatie door technologiegiganten.
Er wordt echter niet de draak gestoken met de wetenschap: de ontdekking van de komeet is (min of meer) realistisch. En zo hoort het ook, want Amy Mainzer, hoofdonderzoeker van NASA’s NEOWISE asteroïde opsporingsprogramma, was wetenschappelijk adviseur bij de productie. In de film rapporteren de astronomen hun bevindingen aan het Planetary Defense Coordination Office, dat, zoals de film laat zien, een echte organisatie van de NASA is.
Dus is de film realistisch? De aarde is in het verleden door grote asteroïden getroffen – daarom zwerven er vandaag geen enorme dinosaurussen over de planeet. En ze wordt elke dag gebombardeerd door tonnen stof en meteorieten. Het is zeker dat er in de toekomst een “planet killer” op komst is (hoewel die zich hooguit eens in de 50 miljoen jaar voordoet) – en dit wordt door internationale regeringen veel ernstiger genomen dan in de film wordt getoond.
Er bestaat een beproefd protocol voor het melden van nieuwe asteroïden en kometen, en zo weten we van de asteroïden die deze maand dicht(ish) bij de aarde passeren.
Er zijn ook plannen om de mogelijke gevolgen van een asteroïde op ramkoers met de Aarde te verzachten. Deze berusten meestal op het afbuigen van de koers van de asteroïde, omdat het niet haalbaar is om hem op het laatste moment neer te schieten – dat zou te veel energie kosten. De lancering in november van NASA’s DART-missie, een technologie-testmissie, zal verder helpen licht te werpen op hoe asteroïden die de aarde bedreigen het best kunnen worden afgebogen.
Maar waar Don’t Look Up een gevoelige snaar raakt, is het gebrek aan voorbereiding op de noodsituatie als (wanneer) die zich uiteindelijk voordoet en de bestrijdingsplannen hebben gefaald. Hier kom ik terug op de allegorie voor klimaatverandering. Er is geen Plan B. In de film is de slogan ‘Don’t Look Up’ een ontkenning dat een naderende komeet de planeet zal vernietigen – het wordt afgeschilderd als nepnieuws.
Ik vond het een geweldige film. Het is entertainment. Maar het is geen nepnieuws. We zijn een wereldwijde gemeenschap en we moeten samen handelen.
Monica Grady is hoogleraar planeten- en ruimtewetenschappen aan The Open University. Zij ontvangt financiering van UKRI-STFC en het UK Space Agency. Ze is rector aan de Liverpool Hope University en Senior Research Fellow aan het Natural History Museum. Ze twittert @MonicaGrady.
