Ekateryna Zubal/Shutterstock
Als je ooit een datingapp hebt gebruikt, heb je waarschijnlijk wel eens de teleurstelling ervaren dat je iemand tegenkomt die niet helemaal op de foto lijkt. Misschien ben je zelfs wel eens slachtoffer geweest van catfishing, waarbij iemand een valse identiteit aanmaakt om anderen online te misleiden of op te lichten. Maar wat als iemand jouw foto’s gebruikt om iemand anders te catfishen?
Het aanmaken van een social media account of datingprofiel is zo eenvoudig als het invoeren van een naam en e-mailadres. Platforms doen erg weinig om de identiteit van gebruikers te verifiëren, waardoor het makkelijk is voor iemand om je op te lichten, lastig te vallen – of zich voor te doen als jou.
Er is heel weinig bekend over hoeveel online accounts nep zijn. Wat we wel weten is dat veel van deze nepprofielen afbeeldingen van echte mensen gebruiken – vaak de openbare sociale media-account van een nietsvermoedende derde partij. Dit kan natuurlijk problemen veroorzaken voor de persoon wiens foto is gebruikt. Hun gezicht is nu verbonden aan online gedrag dat illegaal, oneerlijk of gewoon gênant kan zijn.
Dit artikel maakt deel uit van Quarter Life, een serie over de problemen van twintigers en dertigers. Van de uitdagingen van het starten van een carrière en het zorgen voor onze geestelijke gezondheid, tot de opwinding van het starten van een gezin, het adopteren van een huisdier of gewoon het maken van vrienden als volwassene. De artikelen in deze serie onderzoeken de vragen en geven antwoorden terwijl we door deze turbulente periode van het leven navigeren.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Wanneer kan je baas je ontslaan voor het gebruik van sociale media? Een wetsexpert legt uit
Cosmetische chirurgie verbetert de geestelijke gezondheid van sommige mensen – maar voor anderen maakt het de problemen erger
Moet ik foto’s van mijn kinderen online zetten? Dit is wat nieuwe ouders moeten weten over sharenting
Valse profielen kunnen ook de persoonlijke contactgegevens van een onschuldige derde partij bevatten, een vorm van doxing (het online onthullen van identificerende of persoonlijke informatie over iemand) die kan leiden tot ongewenste telefoontjes, sms’jes, e-mails of zelfs persoonlijke bezoeken en gewelddadige aanvallen.
Kan de wet helpen?
Als een nepaccount jouw afbeelding of contactgegevens gebruikt, zijn er helaas niet altijd betrouwbare wettelijke beschermingen om je te helpen dit te stoppen.
Er zijn een aantal relevante strafbare feiten in het Verenigd Koninkrijk, maar die kunnen moeilijk te onderzoeken en te vervolgen zijn. Als het profiel bijvoorbeeld wordt gebruikt om een financiële zwendel uit te voeren, kan er sprake zijn van fraude. Doxing waarbij het doelwit wordt bestookt met ongewenste berichten kan stalking of intimidatie zijn.
Er is ook een communicatiemisdrijf dat het opzettelijk verzenden van valse berichten strafbaar stelt, of het aanhoudend gebruiken van het internet om iemand te ergeren, te irriteren of onnodig ongerust te maken. Nieuwe wetten voor online veiligheid zouden het moeilijker kunnen maken om dit strafbaar te stellen, door bewijs te vereisen dat de dader het doelwit fysieke of “niet-triviale” psychologische schade wilde toebrengen.
Andere juridische opties zijn het aanklagen van degene die de nepaccount heeft opgezet. Er zijn mogelijke civiele claims op basis van intimidatie, laster of auteursrecht. Dit is echter duur, tijdrovend en afhankelijk van het kunnen identificeren van de accounthouder, wat niet eenvoudig is. De daders kunnen zich in een ander land bevinden, dus buiten de jurisdictie van de rechtbank – als ze al kunnen worden opgespoord.
Als je denkt dat er een misdrijf is gepleegd, neem dan contact op met de politie voor advies, vooral als je denkt te weten wie er achter de rekening zit. Bewijs is van vitaal belang, dus zorg ervoor dat je screenshots maakt voordat je iets anders doet.
Wat platforms kunnen doen
De platforms vragen om nepprofielen te verwijderen kan je beste optie zijn. Als het account foto’s gebruikt die je zelf hebt gemaakt, is een van je meest effectieve juridische beschermingen de auteurswet. Platforms zijn over het algemeen niet aansprakelijk voor de inhoud die gebruikers plaatsen, maar als je hun tools gebruikt om schending van het auteursrecht te melden, zullen ze dit serieus nemen.
Je kunt ook nepaccounts rapporteren met behulp van de eigen tools van websites. Dit kan soms uitdraaien op een spelletje nepprofielen “whack-a-mole”, omdat er nieuwe accounts opduiken zodra er een wordt afgesloten. Bovendien reageren platformen niet altijd adequaat op dergelijke meldingen.
Is jouw online date wie hij/zij zegt dat hij/zij is?
Pixel-Shot/Shutterstock
Een nieuwe wet zou kunnen helpen. Volgens het wetsvoorstel voor online veiligheid, dat nog op koninklijke goedkeuring wacht, moeten platforms stappen ondernemen om te voorkomen dat gebruikers in aanraking komen met “prioritaire illegale inhoud” die neerkomt op bepaalde strafbare feiten, waaronder stalking en intimidatie. Deze wettelijke verplichting zou platformen proactiever moeten maken in het aanpakken van dit soort schade.
De nieuwe wet zal de grootste en meest risicovolle platformen (zoals de belangrijkste social media sites) ook verplichten om gebruikers een manier te bieden om hun identiteit te verifiëren. Geverifieerde gebruikers zullen ook in staat zijn om niet-geverifieerde gebruikers te blokkeren zodat ze hun inhoud niet meer kunnen zien, wat het risico verkleint dat onbekende gebruikers toegang krijgen tot hun foto’s en persoonlijke informatie.
Hoe bescherm je jezelf?
1. Maak een rapport
Gebruik de rapportagemiddelen van het platform om te verzoeken dat profielen worden verwijderd. Ga naar de politie als je denkt dat er een misdrijf zoals fraude, stalking of intimidatie heeft plaatsgevonden en maak screenshots van berichten of valse accounts als bewijs.
2. Vertel het je netwerk
Laat je vrienden en familie weten dat je een nepprofiel bent tegengekomen dat jouw gegevens gebruikt. Als ze weten dat het bestaat, zullen ze minder snel denken dat jij het bent. Overweeg om codewoorden af te spreken zodat vrienden en familie kunnen controleren of jij het echt bent en niet een oplichter, voordat je persoonlijke of financiële informatie deelt via berichtenapps.
3. Bescherm je afbeeldingen
Dit is zeker niet waterdicht, maar het toevoegen van een watermerk aan foto’s, zoals je social media-handle, kan de aantrekkingskracht op fraudeurs verminderen.
4. Controleer uw privacy-instellingen
Het is niet altijd haalbaar of wenselijk om een privéaccount te hebben, maar zorg ervoor dat je bewuste keuzes hebt gemaakt over je online privacy, in plaats van te vertrouwen op standaardinstellingen.
De auteurs werken niet voor, hebben geen adviesfuncties, bezitten geen aandelen in en ontvangen geen financiering van bedrijven of organisaties die baat zouden hebben bij dit artikel en hebben geen relevante banden bekendgemaakt buiten hun academische aanstelling.
