vaalaa/Shutterstock
Terwijl de gruwelijke invasie van Rusland in Oekraïne zich blijft ontvouwen, heeft Oksana Markarova, de ambassadeur van Oekraïne in de VS, beweerd dat Rusland een vacuümbom heeft gebruikt. Volgens berichten was de aanval gericht op een Oekraïense legerbasis in Okhtyrka en werden 70 soldaten gedood bij de ontploffing.
Het gebruik van een vacuümbom moet nog onafhankelijk worden bevestigd. Maar in de afgelopen dagen meldde CNN dat leden van haar team Russische militaire voertuigen uitgerust met thermobarische raketwerpers nabij de Oekraïense grens hadden waargenomen.
Vacuümbommen, of thermobarische wapens, werken in twee fasen. In de eerste fase komt een grote wolk brandbaar materiaal vrij, meestal brandstof of kleine metaaldeeltjes zoals aluminium. Fase twee veroorzaakt een explosie die dit materiaal doet ontbranden, waardoor een enorme vuurbal en een schokgolf ontstaan. Het effect is vergelijkbaar met dat van stofexplosies in kolenmijnen of meelfabrieken, waar de brandbare deeltjes zo verspreid raken dat ze, wanneer ze vlam vatten, een enorme explosie veroorzaken.
Thermobarische wapens worden ook wel vacuümbommen genoemd, omdat de explosie alle zuurstof rond het apparaat opzuigt. Slachtoffers in de buurt van de explosie kunnen door dit proces geen adem meer halen, waardoor ze door verstikking om het leven komen. Naast verstikking kan de druk van de explosie een persoon in wezen dooddrukken en grote inwendige schade aan de organen van het lichaam veroorzaken, zoals het scheuren van de longen.
De effecten van thermobarische wapens zijn veel intenser en destructiever dan een meer conventionele bom. De explosie duurt langer en gebeurt bij een veel hogere temperatuur. Als gevolg daarvan kunnen deze wapens uitgestrekte gebieden verwoesten, gebouwen vernietigen en zelfs een menselijk lichaam doen verdampen door de extreme hitte. De gebruikte materialen zijn ook vaak zeer giftig en kunnen even gevaarlijk zijn als chemische wapens.
Thermobarische wapens zijn er in verschillende maten. Grotere versies zijn vergeleken met kleine tactische kernwapens. Toen de VS in de Golfoorlog van 1991 een thermobarisch apparaat gebruikten, werd aanvankelijk gemeld dat zij een kernwapen tot ontploffing hadden gebracht, omdat de explosie zo groot was.
Thermobarische wapens worden niet gezien als erg effectief tegen zwaar gepantserde doelen, dus we zouden niet verwachten dat ze gebruikt zouden worden tegen doelen zoals tanks. Ze zijn geschikt voor het uitschakelen van infrastructuur, troepen en burgers.
Lees meer:
Waarom het idee van een ‘neutraal’ Oekraïne een non-starter is in vredesbesprekingen
Het gebruik van thermobarische wapens door Rusland geeft aanleiding tot ernstige juridische bezwaren. Markarova heeft gezegd dat de vermeende aanval in strijd zou zijn met de bepalingen van de Conventies van Genève. Ondertussen heeft de perschef van het Witte Huis, Jen Psaki, opgemerkt dat als de beschuldigingen waar zijn – evenals de beschuldigingen dat Rusland clusterbommen heeft gebruikt, een ander controversieel wapen – dit mogelijk als een internationale oorlogsmisdaad zou worden beschouwd.
Dit zou niet de eerste keer zijn dat Rusland deze wapens gebruikt. Human Rights Watch veroordeelde Rusland voor het gebruik van vacuümbommen in Tsjetsjenië in 1999, en merkte op dat deze wapens “doden en verwonden op een bijzonder brutale manier”. In 2007 testte Rusland het grootste thermobarische wapen ooit. Naar verluidt heeft Rusland deze wapens ook in Syrië gebruikt.
Andere landen hebben deze wapens ook gebruikt. De VS hebben bijvoorbeeld thermobarische wapens gebruikt, niet alleen in de Golfoorlog, maar ook in Vietnam en tegen Al Qaida in Afghanistan.
Lees meer:
Vacuümbommen in Syrië: het nieuwste hoofdstuk in een lange geschiedenis van wreedheden vanuit de lucht
Gezien de Russische geschiedenis van het gebruik van thermobarische wapens, zou het niet verrassend zijn als blijkt dat ze in dit geval zijn gebruikt. Maar het zou een zorgwekkende intensivering van het conflict betekenen. Misschien probeert Rusland zijn invasie in Oekraïne te versnellen door meer vernietigende wapens te gebruiken in plaats van meer conventionele bommen.
Michelle Bentley ontvangt financiering van de Leverhulme Trust.
