Tetiana Maslovska/Shutterstock
Ongeveer een derde van het voedsel dat elk jaar wereldwijd wordt geproduceerd, wordt nooit opgegeten. Deze verspilling vindt vaak plaats in de toeleveringsketen voordat het voedsel ons bereikt. Maar ook consumenten die voedsel weggooien omdat het bedorven is, of omdat ze denken dat het bedorven is, zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de voedselverspilling.
Alle voedselproductie leidt tot uitstoot van broeikasgassen. Voedselverspilling is dus niet alleen slecht voor je portemonnee – het is ook slecht voor het milieu.
Onlangs kondigde Morrisons aan dat het overgaat van houdbaarheidsdata op melk naar houdbaarheidsdata. Morrisons zegt dat hierdoor elk jaar zeven miljoen liter melk van zijn eigen merk minder verspild zal worden.
Volgens de Britse liefdadigheidsorganisatie WRAP is melk het op twee na meest verspilde voedingsmiddel in huis (na aardappelen en brood): jaarlijks worden in het Verenigd Koninkrijk meer dan 490 miljoen pinten weggegooid. Een wijziging van het advies om mensen aan te moedigen hun melk langer te bewaren, is dus waarschijnlijk goed voor de planeet. Maar is deze maatregel wel veilig voor de consument? Het korte antwoord is ja.
Laten we eerst eens kijken naar de termen “te gebruiken tot” en “ten minste houdbaar tot”, die consumenten lange tijd in verwarring hebben gebracht.
“Te gebruiken tot” is de datum tot wanneer de fabrikanten weten dat het product veilig zal blijven. Dit is gebaseerd op wetenschappelijke analyses die hebben bepaald hoe lang een product kan worden bewaard voordat er een risico bestaat dat gevaarlijke microben niveaus bereiken die schadelijk zijn. U vindt houdbaarheidsdata op levensmiddelen die gevaar kunnen opleveren als ze te lang worden bewaard, zoals gekookt vlees en zuivelproducten.
“Ten minste houdbaar tot” heeft betrekking op de kwaliteit van het product. Deze datum vertelt je hoe lang je iets kunt bewaren voordat het product minder vers begint te smaken, of in kwaliteit begint af te nemen (bijvoorbeeld, hoe lang je brood kunt bewaren voordat het een beetje oudbakken wordt). Maar dit betekent niet dat het product na deze datum niet meer veilig is om te eten. U ziet waarschijnlijk houdbaarheidsdata op conserven, zoals conserven in blik of diepvriesproducten, die u veilig lange tijd kunt bewaren.
Lees meer:
Welke soort melk is het beste? Het antwoord is: volg uw smaakpapillen
Hoe zit het met melk?
Je zou kunnen denken dat melk stevig in de categorie “te gebruiken tot” hoort te zitten – het is per slot van rekening een zuivelproduct. Maar eigenlijk is het verschuiven naar een houdbaarheidsdatum veilig voor de consument, dankzij een proces dat pasteurisatie heet. Bij pasteurisatie wordt de melk gedurende korte tijd verhit tot een hoge temperatuur. Hierdoor worden bacteriën gedood die in rauwe melk aanwezig kunnen zijn en infecties bij mensen kunnen veroorzaken (vaak “ziekteverwekkers” genoemd).
Hoewel de ziekteverwekkers in dit proces worden gedood, blijven sommige niet-schadelijke microben in gepasteuriseerde melk achter. Daarom wordt de melk bij een lage temperatuur bewaard (in de koelkast) om de groei van deze resterende microben te vertragen. Toch blijven ze groeien, en het is de groei van deze niet-schadelijke bacteriën die de melk doet bederven. Naarmate de microben groeien, produceren ze enzymen die hen helpen de melk af te breken, waardoor de melk gaat stremmen en de “vieze” geur gaat verspreiden die we associëren met bedorven melk.
Voor gepasteuriseerde melk (en we moeten heel duidelijk zijn dat dit ALLEEN geldt voor gepasteuriseerde melk) geldt dat zelfs als de melk begint te bederven, er geen bewijs is dat de microben die in de melk groeien je ernstige schade zullen toebrengen. Als u veel bedorven melk drinkt, kunt u last krijgen van uw maag, maar niets wijst erop dat bedorven melk infecties of ernstige ziekten veroorzaakt.
Melk vertegenwoordigt een groot deel van de voedselverspilling.
victoras/Shutterstock
De houdbaarheidsdatum is de beste schatting van de fabrikanten van hoe lang de melk in de koelkast moet blijven staan voordat je bederf kunt waarnemen, hetzij door geur, smaak of beide. Elke partij gepasteuriseerde melk is anders en zal meer of minder van deze niet-schadelijke bacteriën bevatten, dus in werkelijkheid is de houdbaarheidsdatum een schatting van wanneer de melk met de meeste resterende bacteriën zal bederven. Maar veel partijen melk zullen veel langer goed blijven – vandaar het gewijzigde advies van Morrisons.
De snuffeltest
Morrisons heeft geadviseerd de “snuffeltest” te gebruiken om te zien of de melk veilig is voor gebruik. Dit is een verstandig advies. Als er geen sporen van bederf zijn, kan de melk veilig worden gedronken.
Als je je reukzin kwijt bent, of geen zin hebt om aan de melk te ruiken, giet dan gewoon wat melk in een kopje kokend water alsof je een kopje thee maakt. Als het stremt, is het gaan stremmen; als het normaal mengt, is het goed voor gebruik.
Moet je melk weggooien als het begint te bederven? Als je het alleen gebruikt om te drinken, smaakt het waarschijnlijk niet zo goed. Maar melk die begint te bederven kan veilig worden gebruikt als vervanger voor karnemelk, yoghurt of zure room in recepten zoals rijstpudding, pannenkoeken en scones, of kan worden gebruikt om kaassauzen te maken.
Het is duidelijk dat als de melk echt bedorven is (als ze volledig gescheiden, kazig en slijmerig is), ze moet worden weggegooid.
Lees meer:
Hoe virtual reality training je kans op voedselvergiftiging kan verkleinen
Nogmaals, dit advies geldt alleen voor gepasteuriseerde melk. Rauwe melk kan nog steeds ziekteverwekkers bevatten en mag nooit worden geconsumeerd na de houdbaarheidsdatum.
Omdat verschillende levensmiddelen van nature verschillende soorten microben bevatten, kan dit advies niet worden veralgemeend. In andere voedingsmiddelen kunnen de pathogenen gevaarlijke niveaus bereiken zonder dat er echt tekenen van bederf zijn. Over het algemeen wordt dus geadviseerd om de houdbaarheidsdatum aan te houden.
Maar als het om gepasteuriseerde melk gaat, kunnen we de houdbaarheidsdatums afwegen tegen ons gezond verstand, en de gevolgen van voedselverspilling voor de planeet beperken.
Cath Rees werkt niet voor, geeft geen advies aan, heeft geen aandelen in, en ontvangt geen financiering van bedrijven of organisaties die baat hebben bij dit artikel, en heeft buiten haar academische aanstelling geen relevante affiliaties bekend gemaakt.
