NASA, CC BY
Commerciële bedrijven raken steeds meer betrokken bij het vervoer van astronauten naar het International Space Station (ISS) en bij andere activiteiten in een baan om de aarde. Sommige, zoals het in Houston gevestigde Axiom Space, willen uiteindelijk hun eigen ruimtestation in een baan om de aarde bouwen, waar commerciële astronauten langere tijd kunnen verblijven.
Dit zou ook meer geld en mogelijkheden kunnen opleveren om wetenschap te bedrijven in een lage baan om de aarde. Maar het brengt ook een hoop veiligheidsrisico’s met zich mee, omdat het zal bijdragen aan het toch al lastige probleem van ruimteafval. Er zijn ook gevolgen voor het milieu, omdat raketten broeikasgassen produceren die bijdragen aan klimaatverandering.
Axiom, dat in 2016 werd opgericht, was het eerste bedrijf dat privaat gefinancierde missies naar het ISS uitvoerde. In het kader van Axiom’s Space Access Program biedt het verschillende landen de mogelijkheid om aangepaste missies naar een baan om de aarde te ontwerpen aan boord van SpaceX’s Crew Dragon-ruimtevaartuig. Axiom heeft onlangs een overeenkomst getekend met de Britse ruimtevaartorganisatie voor een Britse astronautenmissie naar het ISS.
Nasa werkt steeds vaker samen met privébedrijven om zijn ruimtemissies uit te voeren. Maar initiatieven zoals dat met Axiom om meerdere toeristenmissies naar het ISS te vliegen, markeren een nieuw soort commercialisering van de ruimte.
Het geplande commerciële ruimtestation van Axiom zal eerst worden gebouwd als een aanvulling op het ISS. Daarna wordt het losgekoppeld zodat het onafhankelijk wordt. Ruimtetoerisme is een belangrijk onderdeel van het bedrijfsmodel.
Axiom staat niet alleen in zijn doelstellingen. Blue Origin van Jeff Bezos, luchtvaartgigant Northop Grumman en kleinere bedrijven zoals Nanoracks en Sierra Space ontwikkelen allemaal hun eigen ruimtestation. Deze zijn erop gericht om binnen het volgende decennium in een lage baan om de aarde te opereren.
Blue Origin, Northrop Grumman en Nanoracks hebben van Nasa US$ 415 miljoen (£ 335 miljoen) gekregen in het kader van de Low Earth Economy-strategie van het agentschap om hun ruimtestationconcepten te ontwikkelen. In feite gebruikt de Nasa-strategie overheidsgeld om particuliere bedrijven in staat te stellen commercieel geld in te brengen. Deze privé-investeringen zorgen dan voor de infrastructuur die nodig is voor wetenschap en activiteiten in een lage baan om de aarde.
De wetenschappelijke argumenten om mensen in de ruimte te brengen zijn historisch gezien erg zwak – hoewel niet onbestaand. Moderne robotica en afstandsbesturingssystemen zijn nu zo goed dat de argumenten nog zwakker zijn dan ze ooit waren.
Voor de meeste wetenschappers zijn bemande ruimtemissies ijdele projecten die te maken hebben met nationaal prestige. De meesten zullen echter toegeven dat er enorme voordelen zijn in termen van publieke betrokkenheid en inspiratie. Als de kosten echter volledig zouden worden doorberekend, is het onwaarschijnlijk dat sommige experimenten zouden worden gefinancierd door de peer review panels van de wetenschappelijke financieringsinstanties.
Zorgen over ruimteafval
Er zijn ook grote zorgen over de risico’s van de toename van het algemene aantal ruimtemissies, vooral omdat ruimteafval al een groot probleem is in een lage baan om de aarde. In 1978 beschreef Nasa-wetenschapper Donald J Kessler het “Kessler-syndroom” – een potentieel op hol geslagen effect waarbij een botsing in de ruimte nog veel meer botsingen van ruimteafval kan veroorzaken, wat kan leiden tot de vernietiging van meerdere ruimtevaartuigen of zelfs de meerderheid van de ruimtevaartuigen in een lage baan om de aarde.
Sinds 1999 heeft het ISS 32 keer moeten manoeuvreren om grote stukken ruimteafval te ontwijken. Recentelijk is het risico verhoogd door een enorme toename van het aantal ruimtevaartuigen in een lage baan om de aarde. Met name SpaceX en zijn concurrenten, zoals OneWeb en Amazon Kuiper, zijn sinds 2019 begonnen met programma’s om tienduizenden satellieten in een lage baan om de aarde te lanceren om internettoegang te bieden.
Een afbeelding van ruimtepuin rond de aarde.
NASA ODPO
Momenteel wordt echter minder dan 0,5% van het internetverkeer overgebracht via satellietcommunicatie. Ondanks de potentiële voordelen voor mensen zonder internetverbinding in landelijke gebieden, zorgen de aanloop- en abonnementskosten ervoor dat de huidige abonnees van Starlink minder dan 0,02% van de wereldbevolking uitmaken. Hiertoe behoren veel cruiseschepen, privéjets en luxejachten.
Bezorgdheid over het milieu
Een ander punt van grote zorg is het milieueffect van het sturen van meer mensen naar de ruimte. Het zou de klimaatimpact van ruimteactiviteiten met een orde van grootte vergroten. Dit zou de problemen verergeren waar de samenleving nu al mee te maken heeft.
Op dit moment stoot de rijkste 1% van de mensen ongeveer 100 keer meer CO₂ uit dan de armste 10%. Internationaal zijn beleidsmakers zich steeds meer bewust van de manier waarop bepaalde bevolkingsgroepen in de wereld harder getroffen kunnen worden door klimaatverandering dan andere. Ze zijn zich ook bewust van de druk en instabiliteit die veroorzaakt wordt door massale migratie als gevolg van klimaatverandering. Ruimtetoerisme draagt bij aan deze ongelijkheid.
Er zijn nog andere ernstige milieuproblemen. Lanceringen, vooral met vaste raketboosters, veroorzaken aantasting van de stratosferische ozonlaag. Er zijn ook zorgwekkende niveaus van atmosferische vervuiling door metalen, veroorzaakt door zoveel lanceringen en zoveel brokstukken die opnieuw de atmosfeer binnenkomen.
Dit is een gebied dat met verbazingwekkende snelheid vooruit gaat. Op het eerste gezicht lijkt het erop dat we de opwinding en het wonder van de ruimtevaart kunnen aanwenden om nieuwe mogelijkheden voor de wetenschap te financieren en technologie te ontwikkelen waar de mensheid veel baat bij heeft.
Het zou echter verstandig zijn om de tijd te nemen om goed na te denken over de mogelijke gevolgen. Het menselijke, of bemande, element betekent dat het financiële model van commerciële bemande ruimtevaart kwetsbaar is voor slechts één enkele mislukking, zoals de recente implosie van de Titan-onderzeeër bewees.
Nog belangrijker is dat activiteiten in een lage baan om de aarde een enorm waardevolle, maar kwetsbare bron zijn. Ze voorzien ons van milieu- en rampenmonitoringsystemen, weer- en klimaatmonitoring, vegetatie- en gewasgroeimetingen, geolocatie en navigatie (zoals GPS) en communicatie.
Ondanks mijn eerdere opmerkingen over het feit dat hun belangrijkste reden niet wetenschappelijk is, hebben ruimtestations zoals het ISS een aantal unieke mogelijkheden geboden om in nul zwaartekracht te werken. Er zijn enkele opmerkelijke effecten geweest in bijvoorbeeld medisch en materiaalonderzoek.
We mogen de vitale hulpbron van een lage baan om de aarde niet vernietigen met ruimteafval. En we kunnen niet zomaar de implicaties voor het klimaat en milieurechtvaardigheid negeren.
Mike Lockwood ontvangt financiering van UKRI/Science and Technology Facilities Council en UKRI/Natural Environment Research Council.
