LookerStudio/Shutterstock
Er is een explosie geweest in voedingssupplementen die een
superieur product beloven omdat ze nanodeeltjes bevatten die liposomen worden genoemd. Maar er wordt online veel misleidende informatie en regelrechte mythes hierover gedeeld, dus het is belangrijk om te begrijpen hoe liposomen werken voordat je geld uitgeeft aan een duur nieuw voedingssupplement.
Liposomen worden sinds 1995 gebruikt om de effectiviteit van medicijnen te verbeteren. Het zijn belletjes van nanogrootte uit een groep vettige of olieachtige verbindingen die fosfolipiden worden genoemd – de bouwstenen van alle cellen in je lichaam. Liposomen kunnen samensmelten om een structuur te vormen die lijkt op die van menselijke celmembranen, terwijl ze een vloeibare kern behouden.
Deze structuur geeft ze de unieke mogelijkheid om medicijnen in hun omhulsel te vervoeren. Terwijl veel medicijnen direct oplossen als ze in contact komen met lichaamsvloeistoffen, kunnen liposomen ze beschermen totdat ze het deel van je lichaam bereiken dat ze moeten behandelen.
Het gebruik van liposomen in de farmaceutische industrie en klinisch onderzoek is gereguleerd, wat betekent dat ze worden getest door onafhankelijke organisaties om te zien of ze zo goed presteren als de fabrikanten beweren. Er is ook veel onderzoek dat aantoont hoe effectief ze zijn als medicijndragers.
Farmaceutische liposomen versus liposomen van voedingssupplementen
Mensen worden zich er steeds meer van bewust dat je lichaam vitaminen en andere voedingsstoffen beter opneemt uit voedsel dan uit supplementen. Dit betekent dat bedrijven die voedingssupplementen maken harder moeten werken om mensen ervan te overtuigen dat hun producten dit probleem kunnen overwinnen.
Het lijkt misschien logisch dat als liposomen goed werken voor medicijnen, ze je lichaam ook zouden kunnen helpen om vitaminen en andere supplementen op te nemen. Maar zo eenvoudig is het niet. In de voedingssupplementenindustrie zijn er veel producten op de markt die van slechte kwaliteit of ronduit nep zijn. Dit komt door het gebrek aan strenge regelgeving in de industrie, vooral voor geavanceerde formuleringen zoals liposomen.
Sinds hun ontdekking in 1966 is de structuur van liposomen ontwikkeld voor verschillende toepassingen op medisch gebied, waaronder verlengde circulatie (waardoor het medicijn langer in je systeem blijft), gerichte afgifte en gecontroleerde afgifte. In 1995 was Doxil(R) het eerste liposomale geneesmiddel dat werd goedgekeurd voor de behandeling van kanker. Het is een vorm van chemotherapie waarbij liposomen worden gebruikt om het medicijn meer tijd te geven om het tumorweefsel te bereiken, waar het langzaam vrijkomt.
Maar onderzoekers hebben dit bereikt met behulp van ingewikkelde processen die duur zijn en veel vaardigheden vereisen. Sommige medische liposomen gebruiken bijvoorbeeld cholesterol in de buitenste schil om deze langer intact te houden.
Daarentegen zijn de liposomen die gebruikt worden in voedingssupplementen vaak van het meest eenvoudige, delicate type. Hoe delicater het liposoom, hoe sneller het afbreekt.
Verbeteren liposomen de orale absorptie?
Er zijn tegenstrijdige rapporten over de vraag of liposomen de gastro-intestinale absorptie verbeteren.
Voedingssupplement liposomen kunnen de absorptie verbeteren door het vermogen van de voedingsstoffen die ze bevatten om te versmelten met andere stoffen in je voedsel te verbeteren. Er is echter beperkt bewijs dat zelfs geavanceerde soorten liposomen door het membraan van de maag en dunne darm in de bloedbaan terechtkomen.
En zelfs als de liposomen intact het bloed kunnen bereiken, zullen ze vervolgens door je immuunsysteem worden aangevallen als een lichaamsvreemde stof. Medicinale liposomen zijn beter bestand tegen dit soort aanvallen.
Niet alle liposomen zijn gelijk.
Mohammad Najlah, CC BY-ND
Conventionele liposomen worden gemakkelijk vernietigd in de maag en dunne darm. Dit betekent dat beweringen dat dergelijke liposomen voedingsstoffen beschermen tegen maagzuur niet kloppen. Hetzelfde geldt voor claims dat conventionele liposomen in je bloedbaan worden opgenomen en intact blijven. Ook de bewering dat liposomen van voedingssupplementen voedingsstoffen door de darm naar de bloedsomloop brengen en vervolgens naar organen, is een verzinsel, zoals een overzicht van 50 jaar liposoomonderzoek heeft aangetoond.
Kunnen liposomen gebruikt worden met elk type voedingsstof?
Het eenvoudige antwoord is nee. Er zijn veel voedingsstoffen die liposomen om verschillende redenen moeilijk kunnen inkapselen.
Ten eerste zijn sommige voedingsstoffen gemaakt van moleculen die te groot zijn om in een liposoom te passen. Het is alsof je een hele kar met voedsel in een kleine plastic zak probeert te stoppen. Zelfs in farmaceutisch onderzoek, waar geavanceerdere technieken worden gebruikt, zijn sommige medicijnmoleculen moeilijk in liposomen te passen.
Bovendien zijn liposomen geen ondoordringbare plastic zak, maar lijken ze meer op een katoenen zak waar water doorheen kan. Dit leidt soms tot lekkage van de inhoud. In water oplosbare stoffen zoals vitamine C of vitamine B zijn dus nog lastiger in te kapselen dan in vet oplosbare stoffen zoals vitamine D, curcumine of resveratrol.
In de farmacie is de maximale belasting 10% geneesmiddelmoleculen op lipidemoleculen (vetachtige verbindingen die verschillende functies in je lichaam vervullen). Dit betekent dat als je een dosis neemt, slechts 10% daarvan zal bestaan uit de geneesmiddelmoleculen die zijn ingekapseld in liposomen. In het geval van voedingssupplementen is de verhouding hoger, maar claims van 100% inkapselingsefficiëntie zijn gewoonweg niet mogelijk.
En helaas is het niet mogelijk om te zien of een product liposomen bevat. Liposomale formuleringen zijn eerder waterig dan romig of gelachtig. Fabrikanten voegen verdikkingsmiddelen en andere additieven toe om hun producten er aantrekkelijker uit te laten zien – dus aan de kleur noch aan de dikte kun je zien of een product liposomen van hoge kwaliteit bevat, zoals sommige bedrijven beweren.
Als een bedrijf zegt dat zijn producten liposomen bevatten, controleer dan altijd de website voor bewijsmateriaal zoals elektronenmicroscoopbeelden tijdens de productie. De grootte van liposomen varieert, maar het is onmogelijk om ze te zien zonder een microscoop.
Hoewel het misschien mogelijk is om grotere liposomen te zien met een lichtmicroscoop van goede kwaliteit, worden de kleinere en effectievere liposomen gemeten in nanometers. Ze kunnen alleen worden gezien met geavanceerdere elektronenscannende microscopie.
Totdat er een betere regulering van voedingssupplementen is, is het moeilijk om de beweringen van deze bedrijven over hoe ze hun producten maken en wat er wel en niet in zit, te controleren.
Prof. Mohammad Najlah ontvangt financiering van Innovate UK, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en onderzoekscontracten met de industrie.
