Afrikaanse olifant wordt bejaagd Roger Brown Fotografie/shutterstock
Heb je zin om een olifant te stalken en te doden? Waarschijnlijk niet, maar sommigen genieten van het idee.
Onlangs vond in Las Vegas ’s werelds grootste trofeejachtconventie plaats, georganiseerd door Safari Club International, een invloedrijke in de VS gevestigde jachtlobbygroep. De deelnemers boden op een veiling op een reis om op ijsberen te jagen en ze af te schieten, waarbij een deel van het ingezamelde geld bestemd was voor de strijd tegen de plannen van de Britse regering om jachttrofeeën te verbieden.
De voorgestelde nieuwe wetten zullen tot de strengste ter wereld behoren en de invoer verbieden van trofeeën van dode dieren, niet alleen van de “grote vijf” meest begeerde bejaagde dieren – leeuwen, luipaarden, olifanten, neushoorns en buffels – maar ook van ongeveer 7.000 andere bedreigde en met uitsterven bedreigde diersoorten.
Trofeejagers betalen grote sommen geld, vaak tienduizenden dollars, om de wereld rond te reizen om wilde dieren te doden. Wie kan de moord op Cecil de leeuw in 2015 in Zimbabwe vergeten? Hij werd vele uren opgejaagd met pijl en boog, voordat hij werd gevild en onthoofd door een tandarts en toegewijd trofeejager uit Minnesota.
Het voorgestelde Britse verbod op de invoer van trofeeën heeft overweldigende publieke steun.
Stephen Bell/Alamy, CC BY
Velen van ons voelen oprechte verbijstering over de vraag waarom mannen (en sommige vrouwen) de wens hebben om zo te doden. Kan de psychologie helpen wat licht te werpen op wat er schuilgaat achter de motivatie om te jagen?
Misschien gaat het om prestatie
Jagers beweren zelf dat het jagen op grote prooien integraal deel uitmaakt van ons evolutionair verleden – dat het deel uitmaakt van ons menselijk DNA.
Maar antropologisch onderzoek suggereert dat de jacht op grote prooien te veel voedsel oplevert op een bepaald moment, wat niet noodzakelijk leidt tot toekomstige voordelen.
Eén studie biedt een andere evolutionaire verklaring die de “kostbare signaleringstheorie” wordt genoemd – de dode prooi was een gemakkelijk zichtbaar vertoon van vaardigheid en moed en verhoogde daardoor de fitnessstatus en het seksuele voordeel voor leden van de voorouderlijke jachtgroep (een beetje zoals de veren van een pauw).
Zou trofeejacht het hedendaagse equivalent kunnen zijn?
Om enig inzicht te krijgen in de psychologische beweegredenen van trofeejagers, analyseerden onderzoekers 455 jachtverhalen van online jachtforums, waarbij ze 2.864 individuele zinnen uit deze verhalen pikten om de redenen te identificeren waarom jagers zich tevreden voelden na hun prooi.
Zij vonden “prestatie” de meest gerapporteerde, gevolgd door “waardering” van de dieren (met inbegrip van “liefde” voor de dieren die zij doden) en “affiliatie”, het gevoel deel uit te maken van een gemeenschap van jagers en de daaruit voortvloeiende versterking van de sociale banden.
Een jager toont vaak diepe waardering en liefde voor zijn prooi.
MCarper/shutterstock
Een andere studie analyseerde de non-verbale communicatie van de jagers, met name het type glimlach van jagers in social media posts waarin ze poseerden met hun dode prooi. Ze ontdekten dat glimlachen van “echt plezier” significant vaker voorkwamen wanneer jagers werden gefotografeerd met carnivoren in plaats van herbivoren en wanneer de prooi groot was in plaats van klein. De auteurs concludeerden dat dit onderzoek het belang onderstreept van de notie van innerlijke prestatie bij de trofeejacht.
Maar dit is misschien een te beperkte conclusie.
Deze glimlachen zijn meer dan alleen natuurlijke tekenen van plezier. Het zijn sociale uitingen overdreven voor sociale media posts en deel van een beeld waarbij zowel de jager als de opgejaagde betrokken zijn – een uiting van macht, dominantie en controle. Net zoals de “costly signalling” theorie suggereert, is het dier slechts een rekwisiet in een verhaal over de jagers, zodat zij hun status en geschiktheid kunnen signaleren op een foto, die een reconstructie is in herinnering van de jacht zelf.
De donkere triade
En dit is waar psychologie licht kan werpen op wat mensen beweegt om te jagen.
Er is gesuggereerd dat narcisme, machiavellisme en (niet-klinische) psychopathie allemaal een rol spelen, de zogenaamde “duistere triade” van persoonlijkheidskenmerken.
Narcisten hebben een opgeblazen gevoel van eigenwaarde en hunkeren naar positieve aandacht. Om dit opgeblazen niveau van eigenwaarde in stand te houden, moeten zij zich bezighouden met strategieën om hun zelfbeeld te handhaven en te ontwikkelen, zoals poseren met een leeuw die zij zojuist hebben gedood. Machiavellisten manipuleren sociale situaties vaak voor hun eigen doeleinden, net als de zorgvuldig beheerde beelden op sociale media, terwijl psychopaten meestal hardvochtig zijn en geen empathie hebben – ze ervaren gewoon niet dezelfde mate van emotie over het lijden van anderen, of dat nu mensen of dieren zijn. Dieren kunnen dus worden gebruikt als rekwisieten om hun zelfbeeld van superioriteit zonder schuldgevoel of geweten te handhaven.
Lees meer:
Trofeejacht – kan die echt gerechtvaardigd worden door ‘voordelen voor het behoud’?
In een studie naar het verband tussen duistere triadekenmerken en attitudes ten opzichte van dieren, stelden onderzoekers vast dat dierenmishandeling een indicator is van gewelddadig antisociaal gedrag. Zij stelden ook vast dat een minder positieve houding tegenover dieren geassocieerd was met hogere niveaus van alle drie de eigenschappen en dat hogere niveaus van psychopathie geassocieerd waren met feitelijk gedrag, bijvoorbeeld “het opzettelijk doden van een zwerfdier of een wild dier zonder goede reden” en “het opzettelijk pijn doen of martelen van een dier met als doel het te plagen of pijn te veroorzaken”.
Dit onderzoek werd niet uitgevoerd bij trofeejagers zelf, en of deze bevindingen op hen van toepassing zijn hangt af van hoe je trofeejacht ziet. Als je ervan uitgaat dat het een minder positieve houding ten opzichte van dieren vereist en een gesanctioneerde daad van dierenmishandeling is, dan zouden deze resultaten wel eens relevant kunnen zijn. Het lijkt waarschijnlijk dat een gebrek aan empathie en een zekere gevoelloosheid de trofeejacht zou vergemakkelijken, en dat de beelden het mogelijk zouden maken de narcistische stroom voor deze mensen in stand te houden.
Ik denk dat de psychologie wel eens de sleutel zou kunnen zijn tot het begrijpen van de trofeejacht en waarom die floreert in dit narcistische tijdperk van ons. Inzicht in de motivatie van jagers is belangrijk, niet in het minst omdat het kan leiden tot een beter beleid en een betere praktijk van wildbeheer, en ons uiteindelijk kan vertellen wat er kan worden gedaan om de trofeejacht te bestrijden.
Geoff Beattie is opgetreden als adviseur voor de Born Free Foundation.
